Tetor 2021 - Together Against Corruption

Dr. Altin Kuqo: Korrupsioni në shëndetësi fillon që nga mënjanimi i shefave të shërbimit, fenomen që ka penguar zhvillimin

Dukuria e korrupsionit në “sistemin shëndetësor” është po aq e vjetër sa vetë krijimi i shoqërisë. Por, përse njerëzit në përgjithësi e lidhin këtë dukuri me bluzat e bardha? A janë përgjegjës mjekët për korrupsionin në shëndetësi? Si shumë pyetjeve të tjera për Gazetën “Shëndeti on line” u është përgjigjur Dr. Altin Kuqo, mjek Neurolog pranë Q.S.U. “Nënë Tereza”, Tiranë.

Doktor, çfarë duhet të kuptojmë me korrupsion në sistemin shëndetësor?
Sipas mendimit tim nuk ekziston koncepti i korrupsionit në shëndetësi. Pra nuk ka korrupsion në nivel të ofrimit të shërbimit shëndetësor. Korrupsioni është një dukuri negative që prek kryesisht administratën shtetërore dhe në këtë kuadër mund të prekë dhe pjesën e administratës së sistemit shëndetësor si Ministrinë e Shëndetësisë dhe drejtoritë në varësi të saj. Nëse do ti referohemi dhuratave që bëjnë vetë pacientët ose të afërmit e tyre dhe në raste më të rralla mitmarrjes, atëherë nuk kemi të bëjmë me korrupsion, por me një problem etik ose e shumta me një shkelje të disiplinës në punë dhe shfrytëzim të pozicionit për të nxjerrë fitime të pamerituara.

A ka ndryshuar koncepti i korrupsionit ndër vite? Në se po, si?
Korrupsioni nuk është koncept por një dukuri e vjetër sa vetë marrëdhënia shoqërore. Thelbi i saj nuk ndryshon, por mënyra e shfaqjes sa vjen e bëhet më e sofistikuar.

Pse njerëzit e lidhin korrupsionin përgjithësisht me bluzat e bardha?
Mjekësia dhe shërbimi shëndetësor janë sektorë shumë të ndjeshëm nga pikëpamja humane dhe sociale, ku njerëzit janë shumë të ndjeshëm pasi preken direkt dhe në masë. Fjala vjen të paguash ryshfet ose të pranosh ortakëri me një funksionar shteti për të marrë tendera publike nuk është se i bie në sy një njeriu të zakonshëm madje edhe kur çështja bëhet publike prej shtypit, ndërsa pranimi i pesëqind lekeve prej mjekut bën shumë bujë. Madje në media është shfaqur si denoncim i shekullit, prej një emisioni investigativ futja tinëz në xhepin e mjekes i dyqind lekëve.
Sipas jush, ku ndodh korrupsioni më i madh në shëndetësi, në institucionet shtetërore apo në spitale?
Korrupsioni monetar por edhe ai i influencave ndodh në institucionet që menaxhojnë fonde dhe influenca pra, në institucionet e shtetit dhe në administratat spitalore.

Si mendoni, sa fajtorë janë mjekët për situatën e sistemit shëndetësor sot, gjithmonë duke iu referuar konceptit të korrupsionit?
Masa e mjekëve nuk janë përgjegjës për situatën e sistemit shëndetësor. Ata mund të jenë përfitues prej amullisë që zënë këtë sistem prej keq strukturimit dhe keq menaxhimit nga i gjithë zinxhiri administrativ, që prej Ministrit të shëndetësisë dhe deri tek drejtori më periferik. Një rol të rëndësishëm do duhej të luanin drejtuesit e njësive të sistemit shëndetësor, fjala vjen shefat e shërbimeve spitalore, të cilët me mënyrën se si funksionojnë spitalet tona janë mënjanuar nga shumë vendimmarrje dhe nga menaxhimi i fondeve të shërbimeve të tyre si dhe menaxhimi i burimeve njerëzore. Drejtuesi i punës në shërbim është shefi i shërbimit dhe jo drejtori i spitalit, por për të marrë një mjek apo një infermier në punë firmos drejtori! Këtu fillon korrupsioni. Duke parë mangësitë e tjera që ka sistemi shëndetësor mendoj se edhe shefat vetë nuk i kërkojnë këto përgjegjësi pasi janë më rehat. Në këtë aspekt shefat nuk ndikojnë në përkeqësimin e situatës, por edhe nuk është se nxisin përmirësimin e saj.

Sa e ka penguar ky fenomen zhvillimin e sistemit shëndetësor?
Mjaftueshëm.

“Korrupsioni” a mendoni se e ka zbehur punën e një mjeku në sy të qytetarëve?
Për mjekët që janë punëtorë të devotshëm dhe që e ushtrojnë me pasion e ndërgjegje profesionin e tyre, puna e mjekut nuk zbehet madje është dukur më shumë në këtë sistem i cili ofron kushte jo të mira pune dhe të marrëdhënieve ndërmjet kolegëve. Figura e mjekut është ajo që është dëmtuar më shumë prej korrupsionit, sistemit të korruptuar i cili sjell edhe fenomenin e mit marrjes që zanafillën e tij e ka tek niveli shumë i ulët i pagave në mjekësi.

Bisedoi për shëndeti online: Xhoana Çallaku

Read more

Korrupsioni në shëndetësi, a janë fajtorë mjekët?

Autor: Shoqata Together for Life

Që korrupsioni në sistemin shëndetësor ekziston kjo është pranuar gjithherë edhe nga drejtues të lartë të vendit. Gjithashtu, rreth 82% e qytetarëve të pyetur nga ProPacientit në një anketim me 100 persona të përfshirë, besojnë se sistemi shëndetësor është i korruptuar. Pjesa më e madhe e qytetarëve e lidh korrupsionin me paratë nën dorë ndaj bluzave të bardha. Por, a qëndron vërtet problemi tek mjekët? A janë ata fajtorët për zhvillimin e ngadaltë të sistemit shëndetësor? Sipas të dhënave të Bankës Botërore, qytetarët shqiptarë paguajnë nga xhepi i tyre rreth 50% të nevojave për kujdes shëndetësor, dhe vetëm 1- 5% e këtyre 50% të parave që ata shpenzojnë për të mbushur “gropën” e keq financimit të shërbimit shëndetësor publik, shkon për pagesat informale, ndërsa pjesa tjetër shkon për shërbime të munguara, të cilat sistemi shëndetësor e ka për detyrë t’ia sigurojë. Doktor Arben Rroji, në intervistën e mëposhtme jep përgjigje për këto pyetje dhe për të tjera shqetësime të sistemit shëndetësor të cilat lidhen drejtpërdrejt me bluzat e bardha.

Çfarë duhet të kuptojmë me korrupsion në sistemin shëndetësor?
Korrupsioni në sistemin shëndetësor ashtu siç konceptohet edhe nga popullata është dhënia e pagesave kundrejt një shërbimi që merret nga institucion publik, i cili merret me imponim ndaj pacientëve. Kjo për mendimin tim quhet korrupsion.

A ka ndryshuar koncepti i korrupsionit ndër vite?
Korrupsioni është njëlloj në çdo kohë, domethënë është e njëjta problematikë, atëherë pagesa për shërbime të caktuara në sistemin publik.

Pse njerëzit e lidhin korrupsionin përgjithësisht me bluzat e bardha?
Njerëzit e lidhin korrupsionin me bluzat e bardha, sepse ata janë përpara këtyre bluzave kur marrin shërbimin dhe kur janë të detyruar të bëjnë pagesa të padrejta.

Sipas jush, ku ndodh korrupsioni më i madh në shëndetësi, në institucionet shtetërore apo në spitale?
Nëqoftëse, flasim për spitalet publike ata janë pjesë e institucioneve shtetërore. Nuk po flasim për spitalet private, ata kanë pagesa për shërbime të caktuara, kështu që spitalet private nuk mund të gjykohen për korrupsion.

Sipas jush korrupsioni lidhet drejtpërdrejt te bluzat e bardha kur kemi përballjen e pacientit me infermierin, mjekun apo është në instanca më të larta?
Duhet të shohim atë që percepton popullata ose pacientët si korrupsion, sepse janë dy gjëra: e para, janë të detyruar të paguajnë për shërbimet që duan të marrin falas në shërbimin publik, kjo është ajo që perceptohet direkt korrupsion nga bluzat e bardha.
Është edhe perceptimi i dytë, nëqoftëse një pacienti shkon në një institucion publik dhe nuk merr shërbimin e duhur për arsye të mungesave që ka ai institucion, për shembull: mungesa në ilace, mungesa në aparatura, etj.
Në këtë rast ato, pra pacientët mendojnë se nuk po u ofrohet shërbimi për arsye se bluzat e bardha nuk po u’a japin këtë shërbim. Por, bluzat e bardha në këtë rast nuk janë si të themi problematika në këtë mes, është institucioni i cili nuk ka krijuar konditat që bluzat e bardha të punojnë me kushte normale.

Sa fajtorë janë mjekët për situatën e sistemit shëndetësor sot, gjithmonë duke i’u referuar konceptit të korrupsionit?
Unë nuk do të thoja se janë fajtorë mjekët. Praktikisht mjekët janë profesionist super të kualifikuar.
Në shoqërin shqiptare numri i mjekëve gjithmonë e më shumë po pakësohet, dhe kjo është për disa arsye, të cilat janë; pagesat e vogla, kushtet e punës jo optimal duke i krahasuar me kolegët e tjerë në Europë.
Kjo është arsyeja që mjekët gjejnë zgjidhje tjera, duke ikur nga vendi jonë, për arsye që mos t’i nënshtrohen korrupsionit. Sepse ndryshe për të arritur të ardhurat e tyre detyrohen ndonjëherë të pranojnë mitmarrje, nëqoftëse punojnë vetëm në publik.
Unë nuk them që mjekët janë përgjegjës për korrupsionin, por unë them se është sistemi i cili është përgjegjës për korrupsionin. Ndoshta përmirësimi i sistemit do të krijojë kushte që edhe mjekët të punojnë në kushte normale, që mos të kenë tendenca korruptive.

Si mendoni, sa e ka penguar ky fenomen zhvillimin e sistemit shëndetësor në vendin tonë?
Unë do të thoja që ky fenomen nuk është se pengon zhvillimin, ky fenomen krijon premisa për diferencim të shërbimëve. Por, nuk ka të bëj me zhvillimin, pasi zhvillimi ka tjera indekse. Zhvillimi ka të bëjë me investimet që bëhen në sistemin shëndetësor, që kjo është për sistemin e spitaleve, paisjeve dhe mungesa e të ardhurave të mjekëve ndikon direkt pastaj në zhvillimin personal, profesional.
Që do të thotë një mjek duhet të ketë të ardhura që të ndjekë Konferenca Shkencore, të blejë literaturë shkencore, të bëjë vizita në spitalet homologe jashtë vendit, ku aplikohen procedura ose trajtime të reja. Kjo në një farë mënyre të rrit individualisht profesionalisht cdo mjek.
Dhe mungesa e të ardhurave që është direkt lidhur me rrogën, ndikon në një farë mënyre ne mungesën e zhvillimi professional ose mbetje mbrapa. Ndërsa pjesa tjetër që i takon shtetit është në pjesën e investimit të strukturave publike, që këto vitet e fundit jo se kanë munguar, pasi janë rritur por gjithsesi mbetemi te fundit ne rajon duke e krahasuar me investimet e vendeve te rajonit ( referuar perqindjes se investimeve per mjekesi me prodhimin e brendshem bruto ) .

Por, duhet menduar shumë edhe për të ardhurat e mjekëve, sigurisht që duke qenë paralel edhe me të ardhurat e tjera të popullsisë.
Duhet të jetë parasyshë që të formohet një mjek duhet të kesh gjashtë vite në Mjekësi të Përgjithshme, pesë vite specializim, në total bëjnë 11 vite. Asnjë tjetër profesion nuk ka karriere universitare me te gjate .

“Korrupsioni” a mendoni se e ka zbehur punën e lodhëshme të një mjeku në sy të qytetarëve?
Sigurisht që po, sepse shumë mjekë të cilët punojnë ndershmërisht, qysh në fillim paragjykohen nga fenomeni i korrupsionit.
Domethënë, edhe për shërbime të cilat nganjëherë janë të pamundura që të ofrohen nga sistemi shëndetësor lidhen me aferat korruptive, sepse pacienti paragjykon që ky shërbim nuk po i ofrohet, sepse duhet me dhënë para. Jo gjithcka mund të zgjidhet në sistemin tonë publik.

Çfarë mendimi keni për pjesën kur një pacient, përpara se të marrë një shërbim priret të jap rryshfet? Pasi, sot shohim që është bërë si të thuash një traditë tek ne, që më përpara paguajmë e pastaj marrim shërbimin.
Është e vërtetë ajo që thoni ju. Është kthyer në një traditë dhe kjo është shumë e keqe. E para tentohet që të korruptohet mjeku dhe e dyta mjekut i jepet një sensacion që nuk i takon.
Ku duhet edhe të kundërshtojë pjesën e pagesës, pasi jo të gjithë e pranojnë. Por është pak e veshtirë ajo pjesa e kundërshtimit tani, që kur futesh në fillim për vizitë, futesh me lekë në dorë.

Si mendoni kur pacienti e jep një pagesë të tillë si rryshfet, a e shtynë më shumë mjekun drejt korrupsionit?
Sigurisht që e shtyn drejt korrupsionit. Kjo nuk është normale, ashtu sic e thashë edhe më lartë nëqoftëse, ne do të pranojmë pagesa nëndorë detyrimisht që do të na çojn në diferencim të shërbimeve, disa që paguajnë mendojnë që mund të marrin një shërbim më të mirë dhe ata që nuk paguajnë do të marrin një shërbim jo shumë kuolotativë.
Zakonishtë mjekët nuk priren nga kjo, shërbimi do të jetë gjithmonë njëlloj, pasi një profesionist shërbimin e jep njëlloj. Shërbimi mund të ketë mangësi ndoshta nga fluksi i madhë i numrit të pacientëve që kanë mjekët në dyert e tyre.

Dhe kjo e ulë në mënyrë te ndjeshme shërbimin.
Ne jemi në një situatë ku nuk ka kontrata kolektive të mjekëve, kjo përkthehet ne ate qe nuk eshte caktuar volumi i punes ( si numri i vizitave apo i aperacioneve ) që duhet te beje cdo mjek.
Në botë funksionohet me kontrata kolektive, për atë pagesë që të ofron spitali si ai privat edhe shtetëror ti ke një detyrim ose një numër të caktuar shërbimesh, vizitash ose operacione për të bërë.

Duke mos pasur nje kontrate te tille punedhënësi pra spitalet ose poliklinikat detyrojnë mjekët të kenë një ngarkesë pune dyfishe ose më tepër me të njëjtën pagesë. Kjo ul kohën në dispozicion të pacientit, kualitetin e shërbimit qe rrjedhimisht çon në mundësinë e gabimeve mjekësore .

Read more

Sistemi shëndetësor lëngon nga korrupsioni, por faji mbetet jetim

Rreth 82% të qytetarëve të anketuar nga ProPacientit mendojnë se sistemi shëndetësor shqiptar është i korruptuar në shumë forma, por mjekët kundërshtojnë dhe ia hedhin fajin sistemit.

Denisa Canameti

Kujdesi shëndetësor është një nga fushat ku korrupsioni është i gjithëpërhapur. Një hulumtim i Transparency Internacional në të gjitha vendet e Bashkimit Europian zbuloi se shkalla e atyre që përdorën lidhjet e tyre personale për të hyrë në shërbimet shëndetësore gjatë pandemisë së COVID-19 është afër 1/3 në të gjithë BE-në.
Pandemia i përballi edhe qytetarët shqiptarë me kosto të larta për diagnostikimin dhe trajtimin e COVID-19, pasi paketat e rimbursimit nga MSHMS nuk reflektuan nevojat reale të qytetarëve. Një raport i shoqatës Together for Life evidentoi se gjatë periudhës janar-qershor të vitit 2021, Fondi i Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor rimbursoi vetëm 5632 receta me diagnozën “Covid-19”, kundrejt një vlerë prej 22.5 milionë lekësh (183 mijë Euro) .
Shuma e rimbursuar është 1,9 për qind e fondeve prej 1.2 miliardë lekësh (9.75 milionë Euro) që qeveria ka vënë në dispozicion për paketën e rimbursimit për të sëmurët me COVID-19.
Shfrytëzimi kaq i ulët i mundësisë për rimbursimin e recetave nga ana e shtetit është vetëm një nga treguesit e kostove që shqiptarët paguajnë për kujdes shëndetësor.
“Nuk kam marrë asnjë medikament me rimbursim. U lidha me mjekun privatisht, sepse e kam të njohur. Bëra analizat në privat, se duhet të sillesha shumë nëpër Tiranë, që ti bëja të gjitha që kërkoi mjeku, pasi vetëm një qendër shëndetësore nuk i bënte. Pse duhet të shkoj në privat? Ku është shteti?” i tha një qytetar nga Lapraka ProPacientit.
Sistemi shëndetësor shqiptar është përballur me vështirësi financimi edhe përpara shpërthimit të pandemisë Covid-19.
Pagesat nga xhepi kanë qenë pothuajse gjithmonë burimi më i madh i financimit për sistemin shëndetësor në Shqipëri. Në vitin 2016, ato përbënin 58% të shpenzimeve, ndërsa sot vlera është ulur në 50% – shumë herë më e lartë krahasuar me vendet e Bashkimit Europian.

Qytetarët akuzojnë mjekët
Përmes një pyetësori, ProPacientit ftoi të gjithë qytetarët që përballen me sistemin shëndetësor të paktën 1 herë në vit që të denoncojnë rastet korruptive që kanë vështirësuar marrjen e shërbimit shëndetësor.
Në 100 qytetarë që kanë reaguar, 63.6% ishin femra, ndërsa 36.4% meshkuj. Në personat e përgjigjur, 45.5% janë shprehur se jetojnë në Tiranë, ndërsa grupmosha më aktive në këtë anketim është ajo 30-49 vjeç.
Rezultatet e anketimit konfirmojnë zemërimin që qytetarët kanë ndaj bluzave të bardha dhe e lidhin korrupsionin në sistemin shëndetësor drejtpërdrejt me ta.
Rreth 82% e qytetarëve u shprehën se sistemi shëndetësor është i korruptuar.

“Po nuk u ofrove lekë , nuk thonë asnjë fjalë por hakmerren në mënyrën e tyre. Domethënë te kanë jetën në dorë,” shprehet një qytetare.
Një zonjë e dytë bie dakord, ndërsa thekson se korrupsioni nuk është vetëm një çështje shqiptare.
“Kam nusen e djalit shtatzënë dhe doktoresha gjinekologe (përmend emrin e doktoreshës) ka ekografi në Poliklinikën ku punon…por iu thotë që kjo eko është e vogël nuk dëgjohen rrahjet e zemrës së bebit. Tek klinika ime e kam më të madhe ekon, eja atje e bëje,” shkruan ajo.
Ndërsa një tjetër qytetar shkruan: “Korrupsion kudo, shkon për vizitë te okulisti për të marrë numrin e syzeve dhe doktoresha thotë duhet të bësh skanër të syrit. Në shtet nuk ka. Kur shkon për të parë përgjigjen e diskut të skanerit, mjeku thotë hajde tek klinika”.
Pagesat informale dhe mos-kryerja e egzaminimeve të plota janë problemi kryesor i sistemit shëndetësor publik për 42.4% të personave që i janë përgjigjur anketimit. Ndërsa 30.3% konsiderojnë si më problematike blerjen e medikamenteve jashtë spitaleve dhe orientimin në laboratorë dhe spitale private.

“Po tregoj një rast që m’u duk më tragjik. Çova djalin për vizitë tek doktori. Ai nuk u ngrit fare nga karrigia po më tha ka këtë problem. Më mbushi recetën dhe unë i dhashë 200 lekë të reja, ai mu kthye dhe tha është 5 vizita, si të kisha vajtur në privat…,” shkruan një qytetar.
Një tjetër e anketuar theksoi se: “As të sheh kush me sy po nuk u dhe lekë”.
Po në cilin nivel të sistemit shëndetësor ndodh më shumë korrupsioni?
31.8% e personave të përgjigjur shprehen se ndodh në sistemin terciar (pra, në spitalet Universitare të Tiranës).
Një denoncues për spitalin universitar të Traumës ndau me ProPacientit historinë e të vëllait, i cili theu kraun vitin e kaluar. Mjeku i tha se pllaka ishte në dispozicion, por i mungonin vidat dhe e orientoi pacientit drejt farmacive private.
“Mezi i mblodhëm, morëm dhe një kredi të vogël që mbaruam punë. Nuk mbaroi këtu! Anestezistit nuk i dilnin 50 mijë lekë të vjetra po donte më shumë. A ka më keq për ne fukarejtë? Mos u bëfshim për spital se drejtesinë nuk e gjejmë dot,” shkruante i afërmi.

Mjekët: Është faji i sistemit
Kostoja e ryshfetit ose e pagesave nën dorë është aspekti më i debatueshëm i korrupsionit në sistemin shëndetësor, pavarësisht përqindjes së ulët që këto pagesa zënë në shpenzimet totale të shqiptarëve për kujdes shëndetësor. Pjesa dërrmuese shkon për shërbime të munguara në sistemin publik.
I pyetur nga ProPacientit, neuroradiologu Dr. Arben Rroji thotë se nuk janë mjekët, por është sistemi përgjegjës për korrupsionin.
“Ndoshta përmirësimi i sistemit do të krijojë kushte që edhe mjekët të punojnë në kushte normale, që mos të kenë tendenca korruptive”. I pyetur nëse korrupsioni e ka zbehur punën e lodhshme të një mjeku në sy të qytetarëve, ai shprehet se “po, sepse shumë mjekë të cilët punojnë ndershmërisht, që në fillim paragjykohen nga fenomeni i korrupsionit. Domethënë, edhe për shërbime të cilat nganjëherë janë të pamundura që të ofrohen nga sistemi shëndetësor pacienti e lidh me aferat korruptive. Pacienti paragjykon që ky shërbim nuk po i ofrohet, se duhet dhënë para. Jo gjithçka mund të zgjidhet në sistemin tonë publik,” tha Dr. Rroji.
Mjeku neurolog, Altin Kuqo vëren një standard të dyfishtë në perceptimin publik për korrupsionin në shëndetësi dhe në sektorë të tjerë, ndërsa shton se kjo e ka dëmtuar figurën e mjekut.
“Të paguash rryshfet ose të pranosh ortakëri me një funksionar shteti për të marrë tendera publikë nuk i bie në sy një njeriu të zakonshëm, madje edhe kur çështja bëhet publike prej shtypit. Ndërsa pranimi i 500 lekëve prej mjekut bën shumë bujë. Madje në media është shfaqur si denoncim i shekullit, prej një emisioni investigativ futja tinëz në xhepin e mjekes i 200 lekëve,” tha Kuqo.
Mjeku neurolog thekson se shumica e mjekëve nuk janë përgjegjës për situatën e sistemit shëndetësor. Ata mund të jenë përfitues prej amullisë në këtë sistem prej keqstrukturimit dhe keqmenaxhimit nga i gjithë zinxhiri administrativ.
“Për mjekët që janë punëtorë të devotshëm dhe që e ushtrojnë me pasion e ndergjegje profesionin e tyre, puna e mjekut nuk zhbëhet madje ka duk më shumë në këtë sistem i cili ofron kushte jo të mira pune dhe të marrëdhënieve midis kolegëve,” tha Kuqo.
“Figura e mjekut është ajo që është dëmtuar më shumë prej korrupsionit, sistemit të korruptuar i cili sjell edhe fenomenin e mitmarrjes që zanafillen e tij e ka tek niveli shumë i ulët i pagave në mjekësi,” përfundoi ai.

Rreth 82% të qytetarëve të anketuar nga ProPacientit mendojnë se sistemi shëndetësor shqiptar është i korruptuar në shumë forma, por mjekët kundërshtojnë dhe ia hedhin fajin sistemit.

Denisa Canameti

Kujdesi shëndetësor është një nga fushat ku korrupsioni është i gjithëpërhapur. Një hulumtim i Transparency Internacional në të gjitha vendet e Bashkimit Europian zbuloi se shkalla e atyre që përdorën lidhjet e tyre personale për të hyrë në shërbimet shëndetësore gjatë pandemisë së COVID-19 është afër 1/3 në të gjithë BE-në.
Pandemia i përballi edhe qytetarët shqiptarë me kosto të larta për diagnostikimin dhe trajtimin e COVID-19, pasi paketat e rimbursimit nga MSHMS nuk reflektuan nevojat reale të qytetarëve. Një raport i shoqatës Together for Life evidentoi se gjatë periudhës janar-qershor të vitit 2021, Fondi i Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor rimbursoi vetëm 5632 receta me diagnozën “Covid-19”, kundrejt një vlerë prej 22.5 milionë lekësh (183 mijë Euro) .
Shuma e rimbursuar është 1,9 për qind e fondeve prej 1.2 miliardë lekësh (9.75 milionë Euro) që qeveria ka vënë në dispozicion për paketën e rimbursimit për të sëmurët me COVID-19.
Shfrytëzimi kaq i ulët i mundësisë për rimbursimin e recetave nga ana e shtetit është vetëm një nga treguesit e kostove që shqiptarët paguajnë për kujdes shëndetësor.
“Nuk kam marrë asnjë medikament me rimbursim. U lidha me mjekun privatisht, sepse e kam të njohur. Bëra analizat në privat, se duhet të sillesha shumë nëpër Tiranë, që ti bëja të gjitha që kërkoi mjeku, pasi vetëm një qendër shëndetësore nuk i bënte. Pse duhet të shkoj në privat? Ku është shteti?” i tha një qytetar nga Lapraka ProPacientit.
Sistemi shëndetësor shqiptar është përballur me vështirësi financimi edhe përpara shpërthimit të pandemisë Covid-19.
Pagesat nga xhepi kanë qenë pothuajse gjithmonë burimi më i madh i financimit për sistemin shëndetësor në Shqipëri. Në vitin 2016, ato përbënin 58% të shpenzimeve, ndërsa sot vlera është ulur në 50% – shumë herë më e lartë krahasuar me vendet e Bashkimit Europian.

Qytetarët akuzojnë mjekët
Përmes një pyetësori, ProPacientit ftoi të gjithë qytetarët që përballen me sistemin shëndetësor të paktën 1 herë në vit që të denoncojnë rastet korruptive që kanë vështirësuar marrjen e shërbimit shëndetësor.
Në 100 qytetarë që kanë reaguar, 63.6% ishin femra, ndërsa 36.4% meshkuj. Në personat e përgjigjur, 45.5% janë shprehur se jetojnë në Tiranë, ndërsa grupmosha më aktive në këtë anketim është ajo 30-49 vjeç.
Rezultatet e anketimit konfirmojnë zemërimin që qytetarët kanë ndaj bluzave të bardha dhe e lidhin korrupsionin në sistemin shëndetësor drejtpërdrejt me ta.
Rreth 82% e qytetarëve u shprehën se sistemi shëndetësor është i korruptuar.

“Po nuk u ofrove lekë , nuk thonë asnjë fjalë por hakmerren në mënyrën e tyre. Domethënë te kanë jetën në dorë,” shprehet një qytetare.
Një zonjë e dytë bie dakord, ndërsa thekson se korrupsioni nuk është vetëm një çështje shqiptare.
“Kam nusen e djalit shtatzënë dhe doktoresha gjinekologe (përmend emrin e doktoreshës) ka ekografi në Poliklinikën ku punon…por iu thotë që kjo eko është e vogël nuk dëgjohen rrahjet e zemrës së bebit. Tek klinika ime e kam më të madhe ekon, eja atje e bëje,” shkruan ajo.
Ndërsa një tjetër qytetar shkruan: “Korrupsion kudo, shkon për vizitë te okulisti për të marrë numrin e syzeve dhe doktoresha thotë duhet të bësh skanër të syrit. Në shtet nuk ka. Kur shkon për të parë përgjigjen e diskut të skanerit, mjeku thotë hajde tek klinika”.
Pagesat informale dhe mos-kryerja e egzaminimeve të plota janë problemi kryesor i sistemit shëndetësor publik për 42.4% të personave që i janë përgjigjur anketimit. Ndërsa 30.3% konsiderojnë si më problematike blerjen e medikamenteve jashtë spitaleve dhe orientimin në laboratorë dhe spitale private.

“Po tregoj një rast që m’u duk më tragjik. Çova djalin për vizitë tek doktori. Ai nuk u ngrit fare nga karrigia po më tha ka këtë problem. Më mbushi recetën dhe unë i dhashë 200 lekë të reja, ai mu kthye dhe tha është 5 vizita, si të kisha vajtur në privat…,” shkruan një qytetar.
Një tjetër e anketuar theksoi se: “As të sheh kush me sy po nuk u dhe lekë”.
Po në cilin nivel të sistemit shëndetësor ndodh më shumë korrupsioni?
31.8% e personave të përgjigjur shprehen se ndodh në sistemin terciar (pra, në spitalet Universitare të Tiranës).
Një denoncues për spitalin universitar të Traumës ndau me ProPacientit historinë e të vëllait, i cili theu kraun vitin e kaluar. Mjeku i tha se pllaka ishte në dispozicion, por i mungonin vidat dhe e orientoi pacientit drejt farmacive private.
“Mezi i mblodhëm, morëm dhe një kredi të vogël që mbaruam punë. Nuk mbaroi këtu! Anestezistit nuk i dilnin 50 mijë lekë të vjetra po donte më shumë. A ka më keq për ne fukarejtë? Mos u bëfshim për spital se drejtesinë nuk e gjejmë dot,” shkruante i afërmi.

Mjekët: Është faji i sistemit
Kostoja e ryshfetit ose e pagesave nën dorë është aspekti më i debatueshëm i korrupsionit në sistemin shëndetësor, pavarësisht përqindjes së ulët që këto pagesa zënë në shpenzimet totale të shqiptarëve për kujdes shëndetësor. Pjesa dërrmuese shkon për shërbime të munguara në sistemin publik.
I pyetur nga ProPacientit, neuroradiologu Dr. Arben Rroji thotë se nuk janë mjekët, por është sistemi përgjegjës për korrupsionin.
“Ndoshta përmirësimi i sistemit do të krijojë kushte që edhe mjekët të punojnë në kushte normale, që mos të kenë tendenca korruptive”. I pyetur nëse korrupsioni e ka zbehur punën e lodhshme të një mjeku në sy të qytetarëve, ai shprehet se “po, sepse shumë mjekë të cilët punojnë ndershmërisht, që në fillim paragjykohen nga fenomeni i korrupsionit. Domethënë, edhe për shërbime të cilat nganjëherë janë të pamundura që të ofrohen nga sistemi shëndetësor pacienti e lidh me aferat korruptive. Pacienti paragjykon që ky shërbim nuk po i ofrohet, se duhet dhënë para. Jo gjithçka mund të zgjidhet në sistemin tonë publik,” tha Dr. Rroji.
Mjeku neurolog, Altin Kuqo vëren një standard të dyfishtë në perceptimin publik për korrupsionin në shëndetësi dhe në sektorë të tjerë, ndërsa shton se kjo e ka dëmtuar figurën e mjekut.
“Të paguash rryshfet ose të pranosh ortakëri me një funksionar shteti për të marrë tendera publikë nuk i bie në sy një njeriu të zakonshëm, madje edhe kur çështja bëhet publike prej shtypit. Ndërsa pranimi i 500 lekëve prej mjekut bën shumë bujë. Madje në media është shfaqur si denoncim i shekullit, prej një emisioni investigativ futja tinëz në xhepin e mjekes i 200 lekëve,” tha Kuqo.
Mjeku neurolog thekson se shumica e mjekëve nuk janë përgjegjës për situatën e sistemit shëndetësor. Ata mund të jenë përfitues prej amullisë në këtë sistem prej keqstrukturimit dhe keqmenaxhimit nga i gjithë zinxhiri administrativ.
“Për mjekët që janë punëtorë të devotshëm dhe që e ushtrojnë me pasion e ndergjegje profesionin e tyre, puna e mjekut nuk zhbëhet madje ka duk më shumë në këtë sistem i cili ofron kushte jo të mira pune dhe të marrëdhënieve midis kolegëve,” tha Kuqo.
“Figura e mjekut është ajo që është dëmtuar më shumë prej korrupsionit, sistemit të korruptuar i cili sjell edhe fenomenin e mitmarrjes që zanafillen e tij e ka tek niveli shumë i ulët i pagave në mjekësi,” përfundoi ai.

Read more

Albanian