Ndonëse shëndetësia zyrtarisht është falas, shumë shqiptarë rezulton se preferojnë që të kurohen në spitalet private në vend, ndonëse me një kosto shumë të shtrenjtë.
Sidomos kjo ishte e dukshme në vitin 2021, që përkon me kulmin e valës së dytë të pandemisë së Covid-19. Teksa Shqipëria ka numrin më të ulët të doktorëve në Europë për 10 mijë banorë, me 16.5 mjekë (nga 47.6 që është mesatarja europiane), shumë familje dhe individë u detyruan që të përballonin kostot për kurimin nga xhepi, si në blerjen e medikamenteve, apo shtrimit në spitale private.
Të dhënat zyrtare të bilanceve pesë spitaleve private, AMERICAN HOSPITAL, International Hospital (ish Hygeia), Salus, German Hospital International, Spitali Europian, të përpunuara nga Monitor, tregojnë se të ardhurat e kombinuara të tyre ishin rreth 12.3 miliardë lekë (103 milionë euro), duke arritur nivelin më të lartë rekord që kur spitalet e para filluan të hyjnë në tregun shqiptar më shumë se një dekadë më parë.
Në krahasim me vitin e mëparshëm, rritja e të ardhurave është 25.5%, më e larta e regjistruar vitet e fundit, ose rreth 20 milionë euro më shumë. Në 2020-n, kur pandemia u forcua ne muajt e fundit të vitit, rritja vjetore e të ardhurave ishte 10.7%.
Spitali Amerikan (American Hospital) është më i madhi në vend. Në vitin 2021 qarkulloi 7.5 miliardë lekë, me rritje 21% me bazë vjetore.
Pas tij renditet International Hospital (ish Hygeia), po pjesë e grupit të Spitalit Amerikan, me 3.2 miliardë lekë, me rritje vjetore 18%.
Spitali Salus raportoi 767 milionë lekë të ardhura, me rritje 7%. “German Hospital International kishte xhiro prej 653 milionë lekësh, me rritje 41%, ndërsa Spitali Europian mëse i dyfishoi të ardhurat, në 411 milionë lekë.
Në pjesën e parë të vitit 2021, vala e pandemisë arriti kulmin e saj, e reflektuar kjo dhe me numrin e lartë të vdekjeve. Sipas INSTAT, në tremujorin e parë 2021, humbjet e jetës arritën në rekordin e 10.2 mijë personave, me rritje 61% në krahasim me mesataren e të njëjtës periudhë të 2016-2019. Edhe në tremujorin e dytë vdekjet u rritën me 21% në krahasim me mesataren 2016-2019. Për gjithë vitin 2021, fatalitetet arritën një nivel rekord në historinë e Shqipërisë, me 30.6 mijë persona, me rritje 40% në raport me mesataren e 2016-2019.
Si rrjedhojë e tejmbushjes së spitaleve publike, por edhe besimit të ulët në sistemin publik të shërbimit shëndetësor, shumë individë u kuruan në spitale private, me kosto që vlerësohet të kenë arritur mesatarisht 20 mijë euro/person. Rritja e kostove për të përballuar Covid ka ulur dhe aftësinë paguese të individëve. Spitali Amerikan thekson në raportin vjetor se ka pasur “rënie të mundësisë së pagesave të familjeve dhe fokusin e shpenzimeve të tyre për trajtimin e infektimit nga COVID-19. Rritja e çmimeve dhe shpenzimet e rritura në medikamente ndikuan ndjeshëm në mirëqenien e tyre”.
Rreth 947 milionë lekë në vit, që shpenzohen në spitalet private rimbursohen nga shteti për shërbimin e dializës që kryhet nga Spitali Amerikan, ndërsa vitet e fundit është zhvilluar dhe shërbimi i sigurimit shëndetësor nga shoqëritë private të sigurimit që mbulon një pjesë të shpenzimeve të individëve që kurohen në privat.
Në spitalet private u shpenzuan sa 25% e totalit të buxhetit të shtetit për mjekësinë
Për vitin 2021, shpenzimet totale faktike për shëndetësinë ishin 78 miliardë lekë (rreth 650 milionë Euro), me një rritje prej 16% me bazë vjetore në krahasim me periudhën përkatëse 2020, sipas raporti vjetor të monitorimit të Ministrisë së Shëndetësisë.
Përjashtuar programet e Përkujdesit Social dhe Rehabilitimit të përndjekurve politike, që nuk janë të lidhura me shëndetësinë, buxheti total i shëndetësisë ishte 49 miliardë lekë, ose rreth 410 milionë euro. Peshën kryesore të shpenzimeve, me 46% të totalit e zë trajtimi i pacienteve të shtruar ne spitale.
Ndërsa shuma e shpenzuar në spitalet private është sa 25% e totalit të buxhetit të dedikuar vetëm për shëndetësinë.
Burimi: Bilancet përkatëseBurimi: INSTAT
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”. Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.
Paketa e Transplantit Renal dhe paketa e Terapisë së Flakjes Akute të Veshkës mbulohen nga institucionet shëndetësore jopublike të kontraktuara nga Fondi i Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor. Sipas raportit vjetor të këtij institucioni për periudhën Janar – Dhjetor 2020, janë kryer gjithsej 10 transplante dhe 2 proçedura Terapi të Flakjes Akute të Veshkës. Paketa e transplantit të veshkave është njëra prej ndërhyrjeve më të kushtueshme ku është përllogaritur të ketë një kosto prej 1.2 mln lekë të reja ose 10 mijë euro për çdo ndërhyrje.
Themelet për kryerjen e transplanteve të veshkave në Shqipëri, në institucionet publike, u hodhën në vitin 2006, kohë kur nisi krijimi i infrastrukturës për realizimin e transplanteve në vendin tonë. Falë një investimi mbi 1 mln euro u ngrit salla me të gjitha parametrat, u specializuan stafet dhe u premtua se transplanti do të ishte një rutinë për QSUT-në me afërsisht 20 raste në vit. Ndërkohë në listë pritje ishin rreth 500 pacientë. Paradoksalisht sallës së transplanteve në QSUT, që ishte teknologji e fundit, iu vu kyçi. Aktualisht tranplanti i veshkës ofrohet vetëm nga spitalet private.
Pikëpyetjet për mosrealizimin e transplanteve në institucionet publike, kanë mbetur pa zgjidhje pasi asnjë përfaqësues i institucioneve shëndetësore nuk prononcohet për të dhënë përgjigje.
Në një speciale të realizuar nga Top Story, mjeku i njohur Mustafa Xhani, i cili ka drejtuar për vite të tëra shërbimin e urologjisë, ku edhe u vendos salla e tranplanteve, shprehet se ende nuk e ka të qartë se përse u ndërprenë transplantet në QSUT.
“Unë kam shkuar vetë tek drejtoresha që tani është edhe ministre e shëndetësisë dhe i kam thënë që ne i kemi kapacitet për ta bërë këtë ndërhyrje, ndoshta jo 20 por 10-12 në vit ne mund ti realizonim, por asgjë’ u shpreh doktori Mustafa Xhani, urolog
Sipas tij QSUT e ka të gjithë infrastrukturën dhe kapacitetet për të realizuar këtë ndërhyrje kaq delikate, por e gjitha është çështje vullneti.
“Unë e kam ende një pikëpyetje se përse kjo ndërhyrje nuk realizohet në QSUT. Lekët janë hedhur, stafi është trajnuar” u shpreh Mustafa Xhani, urolog
Ironikisht në vitin 2019, teksa inspektonte aparaturat e reja të hemodializës në QSUT, Ministrja Ogerta Manastrilliu riktheu sërish premtimin për transplantin e veshkës në QSUT, por deri më tani asgjë nuk është bërë.
“Maqedonia e bën transplantin rutinë. Pse të mos e bëjmë ne? Jemi më pak të Zotë? Jo!”, thotë Prof. Mustafa Xhani
Pacientët që jetojnë me dializë në Shqipëri përballen me mungesë të medikamenteve. Në një intervistë për Euronews Albania, doktor Ilir Pecnikaj, ekspert i farmaceutikës ngre shqetësimin se këta pacientë nuk kanë medikamentin më jetik.
“Barna jetike që në tregun shqiptar nuk janë përsa i përket trajtimit të dializës, në tregun shqiptar mungon Mimpara, është jetik, ky është problem i sistemit, nuk ka autorizim sa kohë mungon në treg. Nga trajtimi i dializës ka disa kundërindikacione për të cilët mimpara është mëse i nevojshëm”, theksoi ai.
Mundësia e vetme është që ky medikament të blihet jashtë Shqipërisë. Eksperti thotë se trajtimi mujor kushton mbi 1200 euro, e në këto kushte shumë pacientë se marrin duke prishur cilësinë e jetës.
“Alternativë që mbulon këtë bar nuk ka dhe po të shohësh mesataren e jetëgjatësisë të personave që trajtohen me dializë është shumë herë më e ulët dhe cilësia që bëjnë njerëzit me dializë në Shqipëri është tmerrësisht e keqe dhe kjo vjen vetëm nga trajtimi i barnave. Këtu nuk është mungesa profesionale e mjekëve, por mungesa e medikamenteve dhe mundëssië për ti blerë këto medikamente”, u shpreh mjeku.
Vetëm në qendrën spitalore “Nënë Tereza” trajtohen me dializë 110 persona, ndërsa numri total në të gjithë vendin shkon rreth 300 pacientë.
Katër kontratat koncesionare me Partneritet Publik Privat, që aplikohen për disa shërbime shëndetësore, janë shndërruar në barrë për buxhetin e shëndetësisë, duke ndikuar në një shpërndarje jo te drejtë të fondeve në shërbime jo prioritare, ndërkohë që sistemi shëndetësor shqiptar historikisht ka vuajtur nga nën-financimi. Këtë vit katër kontrata PPP në shëndetësi, Kontrolli Bazë, Dializa, Sterilizimi i Instrumenteve Kirurgjikale dhe Shërbimi Laboratorik Spitalor do të financohen me 5 miliardë lekë. Kjo shumë është sa 49% e fondeve që janë programuar për rimbursimin e medikamenteve këtë vit prej 11 miliardë lekësh. Vetëm për vitin 2022, fondi buxhetor i kontratave koncesionare është sa 10.4% e buxhetit të total të Fondit të Sigurimit të Detyrueshëm Shëndetësor (FSDKSH) prej 52,8 miliardë lekësh. FSDKSH është struktura përgjegjëse për financimin e shërbimit parësor, spitalor, paketave të shëndetësore dhe rimbursimit të medikamenteve. Situata do të rëndohet më tej, për shkak se kontratat koncesionare janë lidhur pa studime të qarta fizibiliteti, dhe në këtë mënyrë lënë shtigje të hapura për rritjen e financimeve në periudhat e mëvonshme. Për shembull, kur u lidh kontrata për koncesionin e sterilizimit, u mor në konsideratë numri i operacioneve të zhvilluara para vitit 2014. Me plakjen e popullsisë dhe rritjen e sëmundshmërisë, nevoja për shërbime kirurgjikale është rritur. Në vitin 2019, në të gjithë vendin u kryen mbi 90 mijë ndërhyrje kirurgjikale në qendrat spitalore. Për pasojë, pagesat ndaj kompanisë koncesionare, Sani Service më 2019 arritën mbi 2 miliardë lekë, ose rreth 4 milionë euro më shumë se parashikimi vjetor 1.5 miliardë lekë
E njëjta situatë është përsëritur edhe me Koncesionin e Laboratorit. Qeveria vendosi të rrisë financimin për kontratën në 1.6 miliardë lekë në shtator 2022, nga 1.3 miliardë lekë që ishte parashikuar në fillim të vitit. Në Qendrën Spitalore “Nënë Tereza” mjekët janë udhëzuar nga administratorët që pas datës 20 të çdo muaji të kryejnë vetëm analiza laboratorike që janë emergjente dhe të shmangin analizat rutinë që janë të domosdoshme për të vlerësuar ecurinë e të sëmurëve. Gjithashtu mjekët në QSUT nuk mund të bëjnë kërkime shkencore bazuar në analiza laboratorike, për shkak të kostove të larta që duhet të përballen tani kur ato administrohen nga një kompani private.Situata e re që ka prodhuar zbatimi i kontratave koncesionare kanë dëmtuar më tej financat e shëndetësisë, pasi FSDKSH ka kanalizuar një pjesë të zërave të tjera të investimeve dhe shpenzimeve të tjera për financimin e kontratave koncensionare.
Pandemia e COVID-19 zbuloi deficitet e sistemit shëndetësor sa i përket transparencës edhe në fushën e prokurimeve dhe e ka bërë më të dukshme nevojën e përmirësimit të informacionit dhe komunikimit në vijimësi. Dobësitë u evidentuan edhe në vendet e zhvilluara të OECD-së, por në vendet e varfra dhe ato në zhvillimin problematika rreth transparencës në sistemet shëndetësore ishin edhe më të mprehta
Në Shqipëri, entet publike të shëndetësisë janë një ndër prokuruesit më të mëdhenj të fondeve publike për shkak të natyrës së shërbimit dhe gamës së produkteve, që përdoren. Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale u rendit nga Kontrolli i Lartë i Shtetit si enti me vlerat më të larta të prokurimeve me risk gjatë vitit pandemik më 2020. Prokurimet në sektorin e shëndetësisë vuajnë nga mosrespektimi i procedurave të prokurimit deri tek abuzimi i lartë me fondet. Përshembull, nga auditimi i Kontrollit të Lartë të Shtetit i procedurave të prokurimit “Blerje autoambulanca për plotësimin e nevojave të Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale”, “Blerje Pajisje Laboratorike, për Komandën Mbështetëse” etj., në 2020 janë konstatuar probleme gjatë procedurave të prokurimit në lidhje me shqyrtimin dhe vlerësimin e ofertave të cilat kanë deformuar procedurën dhe rezultatet e prokurimeve, duke ulur efektivitetin e përdorimit të fondeve publike nga procedurat e prokurimit. Efektet negative në administrimin e fondeve publike në këto prokurime ishin 334 milionë lekë (2.7 mln euro,)
Entet publike në sektorin e shëndetësisë nga 1 janari 2022 deri në fund të gushtit të 2022-t në sektorin e shëndetësisë janë shpallur 1101 procedura prokurimi, nga të cilat përafërsisht gjysma, 670 procedura rezultuan me fitues. Fondi limit për tenderat e shpallur me fitues ishte 11,3 miliardë lekë pa TVSH, ndërsa vlera totale e shpallur fituese pa TVSH ishte 10,1 miliardë lekë. Numri i operatorëve që morën pjesë në gara ishte 147.
Përgjatë 8 mujorit 2022 nga 670 prokurime që u shpallen fituese, 69 % e tyre (463) ishin me një operator në garë. Më shumë se 58% e shumës se prokuruar (6,6 miliardë lekë) është zhvilluar në gara ku marrë pjesë vetëm një operator. Për të njëjtën periudhë vetëm 22 % e prokurimeve me fitues kishin pjesëmarrës në gara 2-3 operatorë pjesëmarrës në garë
Sistemi shëndetësor në Shqipëri mbetet nga më problematikët sa i përket transparencës në prokurime dhe mungesës së konkurrencës. Në periudhën 2010-2021 rreth 30 për qind të gjitha prokurimeve u bënë me procedure negocimi. Procedurat e negocimit u përdoren për rreth 28% e prokurimeve në fushën e shëndetësisë.
Legjislacioni shqiptar në fushën e prokurimit nuk është ende plotësisht në përputhje me Bashkimin Evropian. Ligji për procedurat e prokurimit publik nuk është në përputhje me legjislacionin e menaxhimit financiar dhe kjo rrit mundësinë e përdorimit të panevojshëm të procedurës me negocim, e cila nuk është transparente nga vetë natyra e tij; Legjislacioni i prokurimit publik lejon përdorimin e procedurave me negocim në rastet e përcaktuara si emergjenca. Por gjithashtu legjislacioni lejon përdorimin e 12 argumente të ndryshme të mundshme për përcaktimin e një rasti si emergjent. Për shembull, një argumentet është se prokurimi është i nevojshëm në fillim të vitit, veçanërisht për mallrat thelbësore, urgjente si ushqimet dhe ilaçet. Normalisht procedurat mund të fillojnë vetëm pasi buxheti përkatës të jetë alokuar nga thesari tek autoriteti kontraktues. Po agjencia e prokurimeve në vend të procedurës normale përdori gjerësisht prokurimet me negocim.
Shoqata Together for Life, raporti: Buxheti për shëndetësinë Janar-Qershor 2022
Spitali Memorial Rajonal Fier është spitali i parë publik që përfiton Kartën e Autonomisë Menaxheriale.
Ministrja e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, Ogerta Manastirliu i ka dorëzuar Spitalit Memorial Kartën e Autonomisë Menaxheriale.
Ministrja Manastirliu tha se autonomia menaxheriale është hapi i parë drejt autonomisë financiare.
“Sot jemi për të dhënë simbolikisht kartën e autonomisë menaxheriale, e cila përcakton fushë-veprimin bazuar në rregulloren e Autonomisë Spitalore të miratuar nga Këshilli i Ministrave, një kartë e cila përmban të gjithë elementët që decentralizohen dhe i kalojnë vetë spitalit administrimi i tij, duke filluar nga burimet njerëzore, administrimi, autonominë për të krijuar modalitete të reja në përzgjedhjen e stafeve, qoftë mjekësore qoftë jo-mjekësore në kuadër edhe të rritjes së performancës, të rritjes së aktivitetit. Eshtë e rëndësishme që spitali të ketë atë zhdërvjelltësinë për t’iu përshtatur momentit, situatave, për t’iu përshtatur zhvillimit të teknologjisë dhe dijes së mjekëve. Pra pika kyçe e autonomisë menaxheriale është organizimi më i zhdërvjellët”,- nënvizoi Manastirliu.
Ministrja Manastirliu bëri me dije se edhe QSUT, Spitali Rajonal Durrës dhe Shkodër, në bashkëpunim me ekipe nga Turqia kanë filluar procedurat për Autonominë Spitalore. “Në tre spitale të tjera të vendit, ekipe nga Turqia janë vendosur në QSUT, në Spitalin e Durrësit dhe në Spitalin e Shkodrës, ku janë atashuar personel administrativ, menaxherial dhe mjekësor. Ashtu sikurse ka ecur Memoriali, të ecin edhe spitalet e tjera në parapërgatitje për të përfituar Kartën e Autonomisë Menaxheriale dhe më pas për të vijuar me Autonominë Financiare, që do t’i hapë rrugën edhe të gjithë buxhetimit në bazë të aktivitetit spitalor”,- tha Manastirliu. Duke e konsideruar një rritje historike rritjen e pagave për mjekët specialistë, nga Spitali Memorial, Ministrja e Shëndetësisë bëri me dije se do të vijojë rritja e pagave të targetuara edhe për kategori të tjera të personelit shëndetësor.
“Duke filluar nga muaji prill paga për mjekët specialistë do të rritet me 50 mijë lekë të reja. Një rritje historike për mjekët specialistë, për t’i mbështetur dhe motivuar. Nga ana tjetër dua të them se pavarësisht se rritja e pagave të targetuar u fokusua tek mjekët specialistë si një mbështetje e metejshme, mos harrojmë që premtimin do ta mbajmë edhe sa i përket rritjes së pagave që tashmë është vendosur ne kalendarin e viteve si një rritje progresive me 7% për personelin infermieror dhe mjekë të përgjithshëm dhe duke filluar nga vitin 2024 do te ketë rritje të targetuara, ashtu sikurse për mjeket specialistë, edhe për kategori te tjera të shëndetësisë, përfshirë mjekë të përgjithshëm dhe infermierë”,- tha Manastirliu.
Spitali Memorial Fier është spitali i parë publik që përfiton Kartën e Autonomisë Menaxheriale me afat dy vjeçar pas përmbushjes së të gjithë kritereve të përcaktuara në Rregulloren e Autonomisë Spitalore. Në shkurt të këtij viti u miratua me Vendim të Këshillit të Ministrave Rregullorja e Autonomisë Spitalore që i hap rrugën të gjithë spitaleve publike për të aplikuar fillimisht për autonomi menaxheriale pas përmbushjes së kritereve të përcaktuara. Autonomia spitalore i jep mundësinë spitaleve publike të kenë mekanizmat e duhur ligjor dhe rregullator: për t’u vetë-administruar për nga pikëpamja menaxheriale dhe financiare; për rritjen e konkurueshmërisë ndërmjet spitaleve publike ndërmjet njëri – trjetrit por dhe me spitalet jopublike, për rritjen e cilësisë së shërbimit shëndetësor për qytetarët; mirëmenaxhimit të burimeve njerëzore dhe rritjes së instrumentave dhe mekanizmave për punësimin e mjekëve specialist në sektorin publik, si dhe rritjes së gamës së shërbimeve në spitalet publike, duke i dhënë fund epokës së centralizimit të shërbimeve shëndetësore publike të nivelit terciar vetëm në spitalet universitare.
Në muajin prill, të gjithë mjekët specialistë të sistemit shëndetësor në vendin tonë do të marrin 50 mijë lekë më shumë në pagën e tyre. Lajmi u bë me dije nga kryeministri Edi Rama, i cili gjatë Kongresit të Shëndetësisë njoftoi se kanë vendosur që pagat e mjekëve specialistë t’i rrisin me 50 mijë lekë më shumë. Kreu i qeverisë u ndal edhe tek autonomia spitalore, për të cilën tha se do të garantojë paga më të larta për mjekët më performancën më të mirë, por Rama theksoi se është e rëndësishme që të vendosin një tavan për pagat e mjekëve që të jetë dinjitoze. Për këtë arsye, Rama tha se është vendosur rritja e pagave për mjekët specialistë që kalon nivelin e pagave të vendeve të rajonit dhe barazohemi me Serbinë.
“Ne i kemi rritur pagat me 63% nga 2013. Autonomia është një mekanizëm i ri që ka filluar të testohet tani në spitalin memorial dhe do krijojë mundësinë që të këtë në sistemin shëndetësor paga më të mira, por jo të barabarta. Autonomia do iu rrisë pagat atyre që punojnë më shumë, që bëjnë më shumë operacione vizita, por ndërkohë duhet të garantojmë pagë më dinjitoze tavan. Në këtë prill, mjekët specialistë do marrin 50 mijë lekë të reja plus në pagën e tyre”, tha Rama.
Nga rritja me 50 mijë lekë do të përfitojnë vetëm mjekët specialistë, ndërkohë që për mjekët e përgjithshëm dhe infermierët do të aplikohet rritja me 7%, ashtu siç ishte premtuar nga qeveria. Por, Rama tha se nuk do të përjashtojnë nga rritja e madhe e pagave as këto kategori mjekësh, për të cilët rritja do të jetë e ngjashme dhe do të nisë nga viti i ardhshëm 2024.
“Do të mbajmë zotimin për 7% për mjekët e përgjithshëm dhe infermierët. Po përgatisim rritje proporcionale me këtë të mjekëve specialistë dhe në hyrje të 2024 edhe për mjekët e përgjithshëm dhe infermierët një rritje të ngjashme”, tha Rama.
Në fjalën e saj, ministrja e Shëndetësisë, Ogerta Manastirliu tha se deri më tani kanë rritur me 63% pagat e mjekëve si dhe do të vijojë me mbështetjen financiare për profesionistët e shëndetësisë.
“Të dashur profesionistë të shëndetit, jo vetëm se tashmë u bënë vite që punojmë bashkë, por unë jam një nga ata njerëz që besojnë në atë shprehjen, “jo të gjithë ëngjëjt kanë krahë, disa kanë stetoskop”. Por fjalët e mira nuk mjaftojnë ne këtë e dimë dhe ndaj e kemi shoqëruar me akte konkrete të mbështetjes financiare dhe profesionale, duke i mbajtur premtimet tona. Nga piknisja rritëm me 63% pagat e stafeve mjekësore, aplikuam bonusin e mjekëve që punojnë larg vendbanimit, si dhe jemi zotuar që të vijojmë rritjen e pagave për profesionistët e shëndetësisë. Reforma spitalore me modelin e ri të autonomisë do të mundësojë më shumë incietiva financiare për mjekët nga pagesa për performancën te praktikat dysishe”, u shpreh ajo.
Rama u ndal te fenomeni i ikjes së mjekëve dhe infermierëve teksa theksoi se tashmë ka ardhur koha që kjo problematikë të adresohet, sepse nuk mundet që shteti shqiptar të paguajë për studimet e një të riu shqiptar që më pas ikën dhe punon për sistemin shëndetësor në Gjermani. Rama tha se ky fenomen duhet të marrë fund dhe se studentët nuk duhet thjesht të mbarojnë shkollën e të ikin, por edhe të shërbejnë në vendin e tyre.
“Në kushtet e sotme rezulton e pamundur që shteti shqiptar, taksapaguesi, mundësitë e të cilit nuk janë të pakufizuar, dhe shërbimet nuk vihen në diskutim, të paguajnë 15 nga 16 pjesë të financimit të studimit të një mjeku. Pra, sot studenti i mjekësisë paguan 1/16 e kostos reale.
Këtë shteti e bën duke marrë në konsideratë një sërë faktorësh që s’ka nevojë t’i rendis. Shteti nuk e bën dhe taksapaguesi shqiptar nuk paguajnë për këtë, që ditën kur mbarojnë studimet dhe marrin diplomën e mjekut, ata që financohen nga ky buxhet dhe kjo sakrificë, të ikin të shërbejnë në Gjermani. Shteti shqiptar nuk financon studimet për sistemin shëndetësor gjerman. Ky është problem që shumë vende e kanë adresuar dhe ka ardhur koha që dhe ne ta adresojmë. Nuk mjafton që të kryesh një shkollë dhe të kesh përmbushur detyrimet e tua në aspektin teorik, por duhet dhe aspekti praktik.”, tha ai.
Kongresi i Parë i Shëndetësisë po mbahet sot në Tiranë dhe do të vazhdojë edhe ditën e nesërme në Pallatin e Kongreseve. Ky Kongres synon të bëjë bashkë politikëbërës, profesionistë të Shëndetësisë, ekspertë, përfitues të shërbimeve dhe aktorë të tjerë për të ndarë përvojat dhe sfidat e këtij sektori.
Këto janë tenderat kryesore që ka bërë Spitali i Traumës muajt e fundit. Aty është emëruar drejtoreshw e përgjithshme Edlira Bode, një ish deputete e Partisë Socialiste.
Shikoni pak se çfarë ndodh aty. Fondi Limit i tenderave të shpallur 895 milionë lekë ( te reja). Fondi i prokuruar 888.6 milionë. Pra, mesatarja e tenderave në Spitalin e Traumës fitohet me 99.3 për qind të fondit limit. Një tender po të fitohet me 99 për qind duhet të shërbejë si alarm. Kur fitohen të gjithë me 99 për qind, aty duhet të kishte zbarkuar ushtria. Megjithatë nuk mbaron këtu.
Mesatarisht ka vetëm 1.4 oferta efektive për tender. Shumica e tenderave janë vetëm me një ofertues. Në ndonjë rast të rralle hyjnë 2 ose 3 oferta. Por nuk mbaron as këtu!
Mbi 74 për qind e tenderave shkojnë në vetëm dy kompani. E para është Trimedi, ndërsa e dyta është OES Distrimedi.
Këta nuk janë tendera. Kjo është një barabari e pamëshirshme mbi paranë publike. Statistikisht mundësia që në keta tendera të mos ketë vjedhje është zero. Por probabiliteti që këtu ndodh një masakër horror me paratë e qytetarëve është afër 1-shit.
Tani një kuriozitet kam. Ne zyrat e shtetit ka ndonjë njeri që i bën këto analiza? Se janë shumë të thjeshta, nuk duan as shumë mend.
Kontrolli i Shtetit i shikon ndonjëherë këto? Po Prokuroria? Se kështu nuk behën as në luftë tenderat.
Në Shqipëri, numri i pacientëve të diabetit rritet dhe mosha e të prekurve ulet nga viti në vit, por sistemi shëndetësor shqiptar duket i paaftë për të parandaluar, trajtuar dhe mbajtur nën kontroll këtë sëmundje.
Jeta e Donalda Ngraçinit ndryshoi dramatikisht në moshën 22-vjeçare, kur humbi shikimin dhe rrezikoi të kalonte në verbëri. E diagnostikuar që në moshë të mitur me diabet, Donalda pësoi dëmtim të retinës së syrit – sëmundje që i kushtoi shtrenjtë asaj dhe të gjithë familjes.
“Dëmtimin e retinës ma kapën me shumë vonesë, më thanë këtu nuk bëhet dot gjë. Prindërit harxhuan kursimet e tyre, shitën edhe shtëpinë në Fier për të më operuar në Turqi,” thotë Donalda, sot 37 vjeç.
Pas 12 ndërhyrjesh për rindërtimin e retinës, Donalda ka fituar shikim të kufizuar. Por ajo bashkëjeton prej vitesh me sëmundjen dhe si shumë pacientë të tjerë të diabetit në vend, përballet me peripecitë dhe kostot e trajtimit.
Diabeti Mellitus apo ‘sëmundja e sheqerit’ është një nga sëmundjet kronike më të përhapura në botë, që shkaktohet nga rritja e glukozës në gjak për shkak se organizmi nuk prodhon insulinë ose nga pamundësia e ndërveprimit të insulinës me qelizat e organizmit.
Nëse nuk trajtohet siç duhet, diabeti kthehet në një çrregullim kronik progresiv me efekte shkatërruese në të gjithë trupin: sëmundja mund të dëmtojë zemrën, veshkat, sytë dhe mund të bëhet shkak për neuropati gjymtuese dhe amputime.
Shqipëria numëron zyrtarisht 86 mijë persona të prekur nga diabeti – ndërsa mijëra prej tyre gjenden jashtë skemave të rimbursimit për pajisje mjekësore që mundësojnë kontrollin ditor të parametrave të sëmundjes.
Sipas të dhënave që BIRN siguroi përmes intervistave me pacientë dhe mjekë, kostot e larta i detyrojnë shumë prej tyre që t’i kryejnë matjet ditore në varësi të gjendjes ekonomike dhe jo protokolleve mjekësore, duke rrezikuar daljen e sëmundjes jashtë kontrollit.
Ndonëse mjekët rekomandojnë deri në 4 matje në ditë të glukozës për pacientët që trajtohen me insulinë, shumë prej tyre thanë se i shmangin matjet për të reduktuar kostot.
“Sëmundja kërkon kontroll 3, 4 deri 7 herë në ditë në varësi të gjendjes shëndetësore. Por një fishë kushton 50 lekë/ copa dhe një gjilpërë 20 lekë/copa,” thotë Asim Toro, kreu i shoqatës së Fëmijëve dhe të Rinjve me Diabet.
“Llogaritë bëhen shumë kollaj, por çështja është ku të gjejmë lekët?” pyet ai.
‘Magazinë pa inventar”
Foto ilustruese nga Pixabay.
Diabeti është një ndër sëmundjet më të kushtueshme për sistemin shëndetësor shqiptar dhe trajtimi i pacientëve zë gati 18.2 për qind të buxhetit total për barnat e rimbursueshme.
Sipas Fondit të Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor, FDSKSH, gjatë vitit 2021 përfituan barna me rimbursim 86.284 pacientë me diagnozën Diabet Mellitus, me një vlerë totale rimbursimi prej 2.1 miliardë lekësh.
FDSKSH tha gjithashtu në përgjigje të një kërkese për të drejtë informimi se e kishte rritur mbështetjen për qytetarët që përballen me diabetin.
“Gjatë 5 viteve të fundit, Lista e Barnave të Rimbursueshme është pasuruar jo vetëm në gamën e alternativave të mjekimit, por është rritur gjithashtu edhe numri i pacientëve që kanë përfituar barna me rimbursim,” tha FDSKSH.
Të dhënat zyrtare nuk përfaqësojnë numrin e plotë të personave që vuajnë nga diabeti dhe mjekët janë të shqetësuar për numrin e pacientëve ende të padiagnostikuar.
Sipas mjekut endokrinolog, Florian Toti, njëherazi president i Shoqatës së Diabetit, Shqipëria është ‘një magazinë pa inventar” sa i përket sëmundjes së diabetit.
“Ne sot nuk e dimë se sa persona kemi vërtet me diabet,” tha doktor Toti për BIRN. “Numri i diabetikëve është trefishuar [nga vitet ‘90], numri i endokrinologëve ka mbetur i njëjtë. I bie 1 endokrinolog për 2500 diabetikë,” shtoi ai.
Në tre dekadat e fundit, Shqipëria ka shënuar jo vetëm shumëfishim të numrit të pacientëve, por edhe të vdekjeve, që sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë llogariten të jenë 300-320 raste në vit.
Mjekët ia faturojnë këtë ndryshimit të stilit të jetesës dhe ekspozimit ndaj shkaktarëve si stresi, jeta sedentare dhe zëvendësimi i frutave dhe perimeve me ushqime të gatshme. Një faktor që po ndikon gjithnjë e më shumë në rritjen e diabetikëve është edhe plakja e popullatës.
Vendi po regjistron gjithashtu vit pas viti shtim të rasteve mes moshave të reja, përfshi fëmijët.
“Ka raste kur pyesim pacientë, a keni të sëmurë me diabet? Po thonë, kam mamanë që i ka nisur diabeti 55 vjeç, ndërkohë që djalit i ka nisur diabeti 40 vjeç. Pra ka një rënie të moshës të fillimit të diabetit Tip2 me 10 deri në 15 vite,” thekson Toti.
“…ka diabet Tip2 edhe në mosha fëminore, që dikur nuk imagjinohej,” shtoi ai.
Shkaktarët sipas mjekëve janë stresi, jeta sedentare dhe zëvendësimi i frutave dhe perimeve me ushqime të gatshme. Një faktor që po ndikon gjithnjë e më shumë në rritjen e diabetikëve është edhe plakja e popullatës.
Numri i pacientëve me diabet pësoi rritje të lehtë edhe si pasojë e pandemisë së SARS-Cov-2. Sipas endrokrinologut Florian Toti, të dhënat janë të pjesshme, pasi Shqipëria nuk bën pjesë në studimet dhe në rregjistrin evropian për diabetin post-covid.
“Ne nuk e dimë çfarë ka ndodhur në spitalet Covid me ata persona që kanë qenë të deklaruar me diabet ose ata që bënë diabet si pasojë e Covid,” tha doktori, ndërsa ngriti dyshime se rritja e rasteve mund të jetë shkaktuar edhe nga përdorimi pa kriter i kortizonikëve.
“Kortizonikët shpesh u dhanë edhe në doza shumë të larta, të panevojshme edhe në raste fare të lehta. Ka pasur shumë raste që kanë bërë diabet nga kortizonikët,” thotë Toti, ndërsa shton se mjaft qytetarë kanë vijuar të kenë diabet edhe kohë pasi e kanë kaluar COVID-in.
Problemi me fishat
Edi Daja, 62 vjeç thotë se i redukton matjet e sheqerit për të ulur shpenzimet. Foto: Ermelinda Hoxhaj.
Asim Toro është 37 vjeç, i diagnostikuar që fëmijë me sëmundjen e diabetit të Tipit1. Pankreasi i tij nuk prodhon insulinë dhe ai e merr atë përmes injektimeve të vazhdueshme.
Paralelisht me marrjen e dozave të insulinës, Asimit i duhet të masë disa herë në ditë nivelin e sheqerit. Por fishat për t’i realizuar këto matje janë të kushtueshme dhe atij i duhet të presë edhe tre dekada për t’i përfituar ato falas.
Deri në fund të vitit 2022, qeveria shqiptare i rimbursonte fishat e diabetit për një grup të kufizuar pacientësh të moshës 0-25 vjeç. Sipas FSDKSH, fishat falas i përfitonin 2601 pacientë ose vetëm 3% e personave të diagnostikuar me diabet.
Pas kërkesave të vazhdueshme, qeveria vendosi të përfshijë në buxhetin e vitit 2023 edhe rimbursimin e fishave të diabetit edhe për personat mbi 65 vjeç. Ministria e Shëndetësisë llogarit mbi 50 mijë përfitues të rinj, por një numër i konsiderueshëm pacientësh do të vazhdojë t’i paguajë ato nga xhepi.
Për familjet me disa pacientë diabeti, kostot janë disa herë më të larta. Për të mbajtur nën kontroll shpenzimet, ata detyrohen që të reduktojnë matjet, duke rrezikuar shëndetin.
Nevila, një paciente 48 vjeçare e diagnostikuar prej 10 vitesh me diabet ndan të njëjtën sëmundje me të atin.
“Babi im për shkak të ekonomisë i redukton matjet në 2 herë në ditë, ka raste dhe 1 matje. Nëse do bënte 4 matje në ditë, do i vente 60 mijë lekë në muaj [të vjetra], ndërsa pensionin e ka 180 mijë lekë,” thotë Nevila.
Edhe Edi Daja, 62 vjeç, thotë se i redukton matjet e nevojshme për të ulur shpenzimet.
“Ka ditë që përdor tre, ka ditë vetëm dy. Në një muaj mund të shpenzoj nga 3500 deri në 4500 lekë. I heqim vetes diçka tjetër dhe blejmë fishat. Si t’ia bëjë ndryshe, pensioni im është rreth 20 mijë lekë,” ankohet ai.
Donalda Ngraçini merr 5 insulina në ditë dhe si shumë bashkëvuajtës të saj, është e detyruar që të ulë numrin e matjeve të glukozës për të reduktuar shpenzimet. Ajo thotë gjithashtu se i kursen aget njëpërdorimshe për dy ose më shumë matje gjatë ditës.
Pasoja të rënda
Kontrolli periodik i pacientëve diabetikë është thelbësor në shmangien e pasojave që mund të shkaktojë sëmundja në dëmtimin e enëve të gjakut, por sipas mjekëve kjo nuk funksionon siç duhet.
Këmba diabetike dhe retinopatia janë dy nga pasojat më të rënda të sëmundjes.
Shefi i Shërbimit të Angeologjisë dhe Këmbës Diabetike në spitalin e Traumës në Tiranë, Arben Zenelaj, thotë se mungesa e kontrolleve të vazhdueshme bëhet shkak për dëmtimin e gjymtyrëve.
“Mjekët e familjes dhe sidomos endokrinologët nuk i rekomandojnë pacientët për kontroll të sistemit të qarkullimit të gjakut. Edhe pacientët nuk ndjekin këshillat e mjekut. Kjo bën që pacientët të vijnë me probleme të konsoliduara të këmbës diabetike,” thotë Zenelaj.
“Kjo krijon pak ose aspak mundësi për të kryer operacione rivaskularizuese për të shpëtuar gjymtyrën,” shton ai.
Gjatë vitit 2022, në spitalin e Traumës u bënë 42 amputacione, ku më shumë se gjysma e tyre ishin amputacione tibiele, nën gju. Rreth 14% e rasteve ishin amputacione femorale, ndërsa pjesa tjetër përbëhet nga raste më të lehta.
Sipas Zenelajt, mjekimi i këmbës diabetike vijon të jetë problem në shkallë vendi, pasi nuk bëhet cilësisht dhe shumica e pacientëve detyrohen të vijnë në Tiranë.
Shtimin e rasteve me këmbë diabetike e konfirmon edhe doktori Florian Toti, i cili numëron në pavionin e tij rreth 250 raste në vit. Trajtimi i këmbës diabetike është shumë i kushtueshëm, ndërsa pacientët e vazhdojnë me muaj trajtimin ambulator.
”..për shkak të plagëve të vazhdueshme, pacientët krijojnë rezistencë ndaj antibiotikëve dhe duhet të trajtohen me barna të viteve të fundit edhe pas qëndrimit në spital,” thotë Toti.
Një tjetër problem që nuk ka gjetur ende zgjidhje është retinopatia diabetike – e cila rrezikon verbërimin e pacientëve. Rreth 20 për qind e të prekurve nga diabeti mendohet se shkaktojnë probleme të retinopatisë, ndërsa 10 për qind shfaqin probleme me edemën makulare.
“Retinopatia trajtohet vetëm me lazer, i cili në QSUT nuk ofrohet. Shteti e ka përfshirë në trajtim edemën makulare, por vetëm për një vit, është një gjilpërë që bëhet në sy.Pas një viti t’i nuk e përfiton më. Është njëlloj si të thuash ‘unë po ta jap ty insulinën për një vit, më pas nuk ta jap më,” ankohet Toti.
Donalda Ngraçini thekson se kufizimi i rimbursimit të trajtimit për vetëm një vit është një problem tjetër i shtuar në përballjen e saj me sëmundjen.
“Gjilpërat janë shumë të shtrenjta, ndërsa një pjesë të ilaçeve për sytë i marr në Greqi, se këtu nuk i gjej,’ përfundoi ajo.
Ndryshime ligjore për patentën
Një nga problemet me të cilat përballen të prekurit nga diabeti është rinovimi i lejes së drejtimit një herë në dy vjet. Sipas kreut të Shoqatës së Fëmijëve dhe të Rinjve me diabet, Asim Toro, kjo sjell burokraci dhe kosto ekonomike.
“Na shtohen ecejaket stresuese nëpër rardhët e gjata dhe kostot për dokumentacion, që janë 1 mijë lekë për certifikatën mjekësore, vizita për sytë dhe veshët, 3 mijë lekë dhe pagesa për kartonin 2 mijë lekë,” thotë Toro.
Shoqata që Toro drejton kërkon prej vitit 2019 ndryshimin e procedurave dhe marrjen parasysh të analizave periodike që ata kryejnë në konfirmimin e patentës.
Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimeve të Transportit Publik tha se pritet miratimi i ndryshimeve ligjore për zgjatjen e afatit të vlefshmërisë së patentave për personat që vuajnë nga sëmundjet e invaliditetit, në përputhje me direktivën e Komisionit Europian.
V.H, nënë e tre fëmijëve, prej dy vitesh qëndron në pritje të një proteze ortopedike për shkak të një problemi shëndetësor që ka me këmbën e djathtë.
“Sa herë shkoj më thonë se nuk ka. Jemi në pritje, po unë kam dy vite që pres dhe spo më vjen radha”, shprehet 50-vjeçarja, të cilës problemi fizik me këmbën e djathtë i ka kushtëzuar ndjeshëm jetesën e përditshme. “Kam dhimbje, nuk lëviz dot shumë”, tregon ajo, duke shtuar se nga mjekët nuk është cilësuar si rast urgjent.
Ndërkohë ndërhyrja për të cilën ajo ka nevojë, po të kryhet në privat është e kushtueshme.
“Nuk kam mundësi ta përballoj, vetëm proteza kushton rreth 1500- 2000 euro. Te ne vetëm bashkëshorti punon, a do mbajë familjen, fëmijët në shkollë apo shpenzimet e mia shëndetësore? Ndërhyrja në privat kushton rreth 5000 euro”, thotë ajo, duke shtuar se nuk ka kush ta ndihmojë me shumën monetare të nevojshme.
Ndërkohë, ndërhyrje të ngjashme ofrohen edhe nga spitalet private, por çmimet e tyre janë të kripura për xhepat e shqiptarëve.
R.C, 26 vjeç është një nga qytetaret, e cila ka preferuar ta bëj këtë ndërhyrje në privat edhe pse çmimi ishte i kripur.
“Unë kam patur të dëmtuar meniskun dhe këputje të ligamentit. Operacioni kushtoi 4500 euro dhe kisha të përfshirë operacionin, dy netë qëndrimi në spital, ushqimin, kontrollet me mjekun, ndihmën e infermierëve sa herë i kërkoja etj”, tregon ajo, duke shtuar se zgjedhja për ta bërë operacionin në privat ishte e ndikuar nga besimi që kishte te mjeku, që e kishte ndjekur që në nisje të problemit të saj, por edhe paketa e plotë që ofrohet nga spitalet private. “Zgjodha mjekun që kisha më shumë besim dhe mjeku që doja ishte në privat. Kur analizova pjesën e benefiteve që paguaj një herë dhe i kam të përfshira të gjitha u ndjeva më e sigurtë dhe e qetë”, tregon ajo.
Shërbimi me implante ortopedike falas, u trumpetua me të madhe në vitin 2016 si një arritje e shëndetësisë në Shqipëri, duke nisur fillimisht në Spitalin Universitar të Traumës dhe më pas do të ofrohej edhe nëpër spitalet rajonale. Por statistikat tregojnë të kundërtën.
“Sinjalizo”, iu drejtua me një kërkesë për informacion Spitalit Universitar të Traumës, strukturë spitalore në të cilën u implementua për herë të parë ofrimi i implanteve ortopedike falas, ku i kërkoi të dinte se sa ishte numri i operacioneve të kryera në kuadër të kësaj nisme.
Në përgjigje të kërkesës tonë, Spitali i Traumës u shpreh zyrtarisht se: “Numri i ndërhyrjeve kirurgjikale (operacioneve) përgjatë viteve është shumë i lartë dhe kërkon një kohë të gjatë për përpunimin e të dhënave të kërkuara pasi sektori i statistikës në SUT ka personel të kufizuar dhe nuk mund të përpunojë në një kohë të shkurtër të dhënat e disa viteve”.
Për vitet 2016-2018, Spitali i Traumës i ka vendosur në dispozicion këto të dhëna, shoqatës “Together for Life”, sipas të cilës: “Lidhur me numrin e pacientëve që kanë përfituar proteza për vitet 2016-2018, rezulton se janë 513 pacientë. Ndërkohë aktualisht në listë pritje rezultojnë 891 pacientë. Nëse për 3 vite numri i pacientëve që kanë përfituar proteza ka qenë 513, me një pjesëtim të thjeshtë i bie 171 pacientë të protezuar në vit. Nëse në listë pritje janë 819 pacientë, i bie që radha të jetë e rezervuar për 4- 5 vjet”.
Ndërkohë i pyetur nga “Sinjalizo”, Spitali Universitar i Traumës bëri me dije se janë 900 persona në listën e pritjes për implante ortopedike. Ndër të tjera, Spitali i Traumës thotë se: “Numri i personave në listën e pritjes është vazhdimisht duke u reduktuar. Ju bëjmë me dije se pacientët e shtruar si raste urgjence në SUT kane marrë shërbim të menjëhershëm. Rastet e planifikuara janë në proces trajtimi të nevojave të tyre dhe numri i tyre është duke u ulur duke patur parasysh dhe shtimin gradual të fondeve në dispozicion të SUT”.
Spitali Universitar i Traumës shprehet se buxheti për shërbimin e ortopedisë ka qenë vazhdimisht në rritje. “Sipas informacioneve që kemi në SUT buxheti për materialet ortopedike ka qenë si më poshtë:
– tre vitet 2016-2017-2018 – dyqind milionë lekë pa Tvsh;
– vitet 2019-2020 – dyqind e dyzetë milionë lekë pa Tvsh;
– vitet 2021-2022- treqind milionë lekë pa Tvsh”, thotë zyrtarisht spitali i Traumës, duke shtuar se në fund të vitit 2022, është nënshkruar një marrëveshje kuadër për 24 muajt në vazhdim me fondin: treqind e pesëdhjetë e gjashtë milionë lekë të reja pa Tvsh.
“Sinjalizo”, i dërgoi edhe një kërkesë për reagim Ministrisë së Shëndetësisë në lidhje me programin e protezave ortopedike falas në spitalet shtetërore, por deri në publikimin e këtij shkrimi nuk ka marrë një përgjigje.
Kërkesë e madhe, shërbimi më ritme të ngadalta
Denisa Cenameti, menaxhere programesh të shëndetësisë në shoqatën “Togather for life” shprehet se nevoja për implante ortopedike falas është shumë e madhe.
“Lista e pritjes sipas burimeve tona shkon rreth 1000, ndërsa sipas të dhënave të spitalit të Traumës çdo vit përfitojnë proteza ortopedike rreth 280 pacientë. Pra nevoja është shumëfish më e lartë”, shprehet ajo, duke shtuar se në kontekstin e decentralizimit të shërbimeve shëndetësore, shpërndarja në spitale rajonale është një vendimmarrje shumë e mirë. Megjithatë, në kushtet e mungesës së buxhetit për këtë shërbim, ofrimi i shërbimit mbetet i vështirë si për Tiranën ashtu edhe për rrethet.
“Duhet të planifikohet furnizimi me paisje sipas nevojave dhe jo të bëhen planifikime bazuar në buxhetin e një viti më parë”, këmbëngul Cenameti.
Raporti i Komisionit Europian: Sistemi shëndetësor në Shqipëri është i nën-financuar
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, në vitin 2018, Shqipëria harxhoi një shifër prej 275 dollarë për frymë, vit ky, ku mesatarja e vendeve të Ballkanit ishte në 500 dollarë për frymë, duke shpenzuar në total 2.8% të Prodhimit të Brendshëm Bruto, kur vendet fqinje, buxheti për këtë sektor shkon në 5% të PBB.
Ndërkohë në vitin 2020, shteti shqiptar për shërbimin parësor, spitalet bashkiake, ato rajonale, Universitare si dhe Urgjenca do të shpenzonte në total vetëm 113 euro për frymë, duke mos justifikuar as shumën e sigurimeve shëndetësore prej 29.400 lekë që i mbahet një të punësuari me një rrogë prej 50 mijë lekësh.
Nga ana tjetër, Komisioni Europian në raportin përmbyllës të tij në vitin 2022, me titull “Progresi i Reformave Ekonomike i Shqipërisë, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut, Serbisë, Turqisë, Bosnje dhe Hercegovinës dhe Kosovës”, do të theksonte se sektori shëndetësor në Shqipëri është i nënfinancuar dhe ka një pjesë domethënëse të njerëzve të pasiguruar.
“Janë rreth 600 mijë njerëz të pasiguruar (rreth 21% e të gjithë popullsisë). Ata janë më së shumti punëtorë informal, grupe me të ardhura të vogla, minoritetet dhe njerëz që jetojnë në zona rurale. Sistemi shëndetësor shqiptar vuan nga nën-financim i kujdesit primar shëndetësor”, thuhet në raport.
Por ky nënfinancim ka rënduar në xhepat e qytetarëve shqiptarë. “Shqiptarët paguajnë rreth 50% të shpenzimeve për marrjen e shërbimit shëndetësor nga xhepi dhe kjo është një shifër e përllogaritur nga Banka Botërore, ndërsa vet Ministria e Shëndetësisë në dokumentin strategjik pranon se shpenzimet nga xhepi janë mbi 40%”, thotë Denisa Cenameti, menaxhere e projekteve të shëndetësisë në shoqatën “Togather for Life”, duke shtuar se kjo gjë godet më shumë grupet me nivel të ulët të ardhurash pasi ato kanë më pak mundësi për të përballuar vet shpenzimet shëndetësore.
“Shëndetësia falas nuk ekziston si koncept dhe nuk mund të ekzistoj”, shprehet Denisa Cenameti, e cila shton se në marrëdhëniet e qytetarëve me sistemin shëndetësor përdorimi i këtij termi ka sjellë probleme, ka sjellë përplasje të qytetarëve me personelin shëndetësor pasi kanë besuar në shëndetësinë falas. Gjithashtu zonja Cenameti thekson rëndësinë e faktit që shëndetësia në Shqipëri është e nën-financuar duke u renditur e fundit në Europë dhe rajon për shpenzimet publike që akordon në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto. “Madje me një diferencë shumë të thellë në raport me mesataren e vendeve të BE-së”, përfundon ajo./ Burimi: Denis Tahiri, Qendra Shqiptare për Gazetari Cilësore
Edhe pse në spitalin e neurokirurgjisë në QSUT realizohen operacione kaq të vështira kushtet e këtij spitali lënë për të dëshiruar. Në mbrëmje në pavione shërben vetëm një infermier i cili mezi mbulon me mjekimin bazë të shtruarit për shkak të ngarkesës. Pikërisht neuroanestezisti Kliti Pilika i cili ka qënë pjesë e ekipit mjekësor dhe ka realizuar këtë ndërhyrje kirurgjikale të jashtëzakonshme me pacientin zgjuar denoncon për Report Tv edhe mungesën e medikamenteve ku krahas kësaj nuk ka asnjë protokoll mjekësor për mjekët. Kjo përkthehet në kërcënime për bluzat e bardha nga familjarët e pacinetëve në rastet kur ndërhyrja kirurgjikale nuk rezulton e suksesshme.
Neuroanestezisti Pilika thotë se pacientët kërkojnë kujdes të veçantë pasi janë totalisht të pambrojtur e ndërkohë stafi mezi kronometron kohën për të kryer mjekimet bazë.
“Që një infermiere, asaj nuk I del koha në darkë përveç mjekimit që duhet të bej, nuk I del koha të kujdeset, të ushqej të sëmurët e kështu. Në darkë ka vetëm një infermiere në pavione, në reanimacion ka dy . Prapë janë pak sepse nëse aty I bëjnë diçka vetes , plus rrin dhe familijarët… në reanimacion aty personeli do t’I bëj të gjitha: do t’i laj, do t’I ndrroj e do t’I ushqej. Fatmirësisht këto kohë nuk kemi patur dhe shumë pacient, por po të punoj reanimacioni me kapacitet të plotë dy nuk mjaftojnë fare”, thotw pwr Report Tv ai.
Por problemi më i madh me të cilin përballen kirurgët sidomos, është mungesa e protokollit mjekësor .
“Protokollet janë që kjo gjë mjekohet me 1,2,3,4 . Dakord psh mund të mos jetë kjo, por unë them psh këtë protokoll ve si shtet edhe me gjithë me gjithë mungesat e protokollit mbaj përgjegjësi s’mbaj unë, mban përgjegjësi ai që ka prodhuar protokollin. me një fjalë unë këto medikamente kam nuk siguroj dot të tjera me këto do ta bëj. Ndodhi gjë që unë nuk e mbuloj dot kurse këtu ska dhe të vjen ai pse nuk e ke përdorur dhe këtë , pse s’keni përdorur dhe këtë. Pastaj kur janë shumë mungesa thonë pse hy në sallë, pse rri aty. Kjo është arsyeja që i bien në qafë mjekëve dhe kjo është arsyeja që ikin nëpër Gjermani dhe nuk është arsye fortë financiare, pasi të ik kirurgu për arsye financiare nuk të ikën kurrë. Kirurgu ikën se I çajnë kokën. E mërzisin me të gjitha këto gjërat. Ndodhi një aksident, doli një fëmijë i dekotikuar, iku në Itali. Anestezisti dhe kirurgu nuk qe shqiptar ,qe austriak , por anestezisti po kërcënohet nga familjarët sot. Tani ç’taksirat ka ai, këto janë gjëra që ndodhin dhe I është thënë që janë gjëra që ndodhin , atë e çuan në Itali e që nga Italia marrin kërcënojnë ansestezistin”, thotë Kliti Pilika, Neuroanestezist.
Mjeku shprehet I shqetësuar dhe për mungesën e disa prej medikamenteve të nevojshme për anestezi gjatë operacioneve.
“Remifentanil dhe propofol. Propofoli është futur, por nuk ka sasi të madhe që unë të punoj të bëj operacione çdo ditë. Punën tone e vështirësojnë ncik. Ne vazhdojmë të punojmë siç ka punuar bota 20 vjet përpara , po punojmë. Operacione janë bërë. DO thuash dikur shkonin me cerre ne Kinë., tani nuk shkojnë më ,por kjo është, por akoma s’ka hyrë te ne kjo metodë e re që të themi nuk punojmë dot me të vjetrën . Pengon sigurisht”, pwrfundon Kliti Pilika, neuroanestezist./Burimi: Report TV
Është vënë në prangat e policisë së Tiranës mjeku Kosta Dhima pasi tregtonte barna të kontrabanduara.
Sipas njoftimit të bluve të kryeqytetit, është proceduar në gjendje të lirë bashkëshortja e tij shtetësja me ininciale M.DH, 56 vjeçe.
Dhima bashkë me bashkëshortene tij administronin një depo farmaceutike në rrugën “Mihal Duri”, në të cilën, gjatë kontrollit, shërbimet e Policisë gjetën dhe sekuestruan, në cilësinë e provës materiale, sasi të konsiderueshme barnash, të dyshuara të kontrabanduara, të cilat arrijnë vlerën rreth 30 000 euro.
Materialet i kaluan Prokurorisë, për veprime të mëtejshme procedurale.
Njoftimi i plotë:
Finalizohet me sukses, si rezultat i një hetimi disamujor me metoda proaktive, operacioni policor i koduar “Barnat”. Operacioni u zhvillua nga Seksioni për Hetimin e Krimeve Ekonomike dhe Financiare në DVP Tiranë, nën drejtimin e Prokurorisë së Tiranës.
Tregtonin barna të kontrabanduara, që i mbanin në një depo farmaceutike, vihet në pranga 1 shtetas, procedohet penalisht bashkëshortja e tij. Sekuestrohen barna të kontrabanduara, me vlerë 30 000 euro.
Specialistët e Seksionit për Hetimin e Krimeve Ekonomike dhe Financiare në DVP Tiranë, nën drejtimin e Prokurorisë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, në vijim të punës për goditjen e aktivitetit kriminal në fushën e kontrabandës me mallra, pas një pune të mirëfilltë hetimore disamujore të ndjekur me metoda proaktive, kanë organizuar dhe finalizuar me sukses operacionin policor të koduar “Barnat”.
Si rezultat i operacionit u bë arrestimi në flagrancë i shtetasit K. Dh., 59 vjeç, banues në Tiranë, si dhe nisi procedimi penal në gjendje të lirë për shtetasen M. Dh., 56 vjeçe, banuese në Tiranë (bashkëshortja e shtetasit K. Dh.)
Shtetasi K. Dh. dhe bashkëshortja e tij administronin një depo farmaceutike në rrugën “Mihal Duri”, në të cilën, gjatë kontrollit, shërbimet e Policisë gjetën dhe sekuestruan, në cilësinë e provës materiale, sasi të konsiderueshme barnash, të dyshuara të kontrabanduara, të cilat arrijnë vlerën rreth 30 000 euro.
Materialet i kaluan Prokurorisë, për veprime të mëtejshme procedurale.
Albanian 
English