Prioritet strategjik i skemës së kujdesit shëndetësor është mbulimi universal i popullatës me shërbim shëndetësor. Mbulimi universal me shërbim shëndetësor do të thotë që të gjitha kategoritë e popullsisë të kenë akses të barabartë në shërbimet shëndetësore të ofruara në vend në nivel parësor dhe spitalor.
Studimet e ndryshme kanë konkluduar që pagesat informale janë tipike për punonjësit në sistemin shëndetësor shqiptar1. Kjo mbështetet dhe nga fakti që në raportin e fundit të progres raportit të Komisionit Europian për Shqipërinë citohet që “ekonomia informale në Shqipëri vazhdon të mbetet e lartë dhe është kryesisht e mbështetur në pagesat me para në dorë”.2
Në Shqipëri, 41.6%e popullsisë kanë njëstandard jetese në prag të varfërisë dhe për pasojë nuk arrijnë të përballojnë një jetese normale me të ardhurat që kanë, ku primare mbetet ushqimi dhe kujdesi shëndetësor. Skema e kujdesit shëndetësor nuk ofron mbështetje apo përjashtime për familjet me të ardhura të ulëta, të cilat shoqëruar dhe me faktorin tjetër të nivelit të lartë të pagesave nga xhepi që bëhen për shëndetësinë në masën 56%, dëshmojnë që mbulimi financiar i skemës së kujdesit shëndetësor rezulton i dobët dhe jo universal sikurse synohet.
Rreziku për të qenë i varfër ose përjashtimi social i referohet individëve që janë në rrezik për të qenë të varfër, ose thellësisht të privuar materialisht, ose që jetojnë në familje me intensitet shumë të ulët në punësim.
Në vitin 2022, ky tregues është vlerësuar 41,6 %, kundrejt 43,9 % vlerësuar në vitin 2021.
Krahasuar me mesataren e EU e cila rezulton në 21.6%, Shqipëria shënjon një përkeqësim të treguesit për vitin 2022 duke rezultuar në nivelin41.6%, duke tejkaluar dhe Rumaninë e cila renditet në krye të listës së vendeve të EU me shkallën më të lartë të rrezikut për të qenë i varfër ose i përjashtuar social në masën 34.4%.
Krahasuar me Rajonin, shpenzimet publike në shëndetësi në Shqipëri rezultojnë më të ulëtat.
Skema nuk arrin të ofrojë mbulim universal sikurse synon në prioritetet strategjike. Përkundrazi, niveli i lartë i informalitetit të ekonomisë, shoqëruar nga pagesat e larta informale në sektor shëndetësor, bëjnë që barra më e rëndë të bjerë mbi familjet e varfëra.
Ky artikull është pjesë e raportit “FONDI I SIGURIMIT TË DETYRUESHËM TË KUJDESIT SHËNDETËSOR: A mbulon skema nevojat reale për kujdes shëndetësor?” zhvilluar dhe publikuar nga shoqata Together for Life në kuadër të projektit “Transparenca dhe Llogaridhënia në Sektorin e Shëndetësisë” mbështetur nga NED – National Endowment for Democracy.Për më tepër: https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2024/03/Raport_A-mbulon-Skema-nevojat-reale-per-kujdes-shendetesor.pdf
Can people afford to pay in Albania, New evidence on financial protection in Albania/ Tomini.S and Tomini.F (2020) ↩︎
Nga të dhënat e Raportit vjetor të Fondit të Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor (FDSKSH) 2019-2022 vihet re se spitalet universitare të cilat janë të gjitha të përqendruara në qytetin e Tiranës kanë dhe numrin më të lartë të shtrimeve me 159 mijë shtrime. Ndërkohë spitalet rajonale dhe ato bashkiake të cilat janë të shpërndara në të gjitha rrethet e vendit karakterizohen nga një trend në rënie i shtrimeve duke filluar që nga viti 2020. Në raportet vjetore 2019-2022 të FDSKSH mungon një analizë e arsyes të kësaj performance. Ndërkohë që po t’i referohemi informacionit për auditimet tematike që realizohen nga auditi i brendshëm i FDSKSH nuk gjendet informacion nëse është realizuar ndonjë auditim mbi eficiencën e financimit të spitaleve rajonale apo bashkiake që kanë një numër të vogël shtrimesh.
Më poshtë paraqitet, koeficienti mesatar i shfrytëzimit të shtretërve sipas tipeve të spitaleve:
Sikurse shihet koeficientët e shfrytëzimit të shtretërve në spitalet rajonale qëndrojnë nën nivelin prej 30%, ndërkohë që shfrytëzimi më i lartë i shtretërve mbetet në spitalet universitare të lokalizuara në qytetin e Tiranës.
Sa i përket treguesit tjetër të rëndësishëm të lidhur me ditët mesatare të qëndrimit, ajo që vihet re është që analiza e faktorëve të ndikimit nga FDSKSH vazhdon të bëhet në nivel agregat duke “kamufluar” nën këtë analizë spitalet problematike që kanë ditë mesatare qëndrimi të larta mbi nivelin mesatar.
Sikurse shihet problematikë paraqiten dy spitale universitare, spitali “Shefqet Ndroqi” dhe “Spitali Universitar i Traumës”, të cilët karakterizohen nga ditë të larta mesatare qëndrimi duke filluar nga 6 deri në 10 ditë. Në studime të ndryshme, koha e gjatë e qëndrimit në spitale lidhet në mënyrë të drejtpërdrejt me riskun e marrjes së infeksioneve e cila ndikon në treguesin tjetër të performancës së spitaleve të lidhur me shkallën e lartë të mortalitetit.
Nga ana tjetër sa më i lartë qëndrimi në spital, aq më shumë rritet kostoja për trajtimin e pacientëve. Në kushtet kur mesatarja e qëndrimit në spitalet universitare është 3.8 ditë nevojitet të analizohen shkaqet që qëndrojnë pas një mesatare qëndrimi kaq të lartë në spitalet e sipërpërmendura.
Treguesit e performancës nuk duhet të përdoren thjesht në nivel raportimi, por duhet të analizohen nga FDSKSH për të mundësuar dhe ndërmarrjen e hapave korrektues në menaxhimin e spitaleve që rezultojnë ineficientë në përdorimin e fondeve publike.
Ky artikull është pjesë e raportit “FONDI I SIGURIMIT TË DETYRUESHËM TË KUJDESIT SHËNDETËSOR: A mbulon skema nevojat reale për kujdes shëndetësor?” zhvilluar dhe publikuar nga shoqata Together for Life në kuadër të projektit “Transparenca dhe Llogaridhënia në Sektorin e Shëndetësisë” mbështetur nga NED – National Endowment for Democracy.Për më tepër: https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2024/03/Raport_A-mbulon-Skema-nevojat-reale-per-kujdes-shendetesor.pdf
Shqipëria është vendi i vetëm në Ballkan, i cili prej tre vitesh nuk ka futur asnjë bar të ri në rimbursim edhe pse ligji e detyron qeverinë që të përditësojë listën çdo vit. Kjo jo vetëm që mban padrejtësisht kostot e larta për buxhetin, por privon qytetarët nga alternativat e reja të kurimit, që janë regjistruar gjatë tre viteve të fundit.
Ministria e Shëndetësisë vazhdon ta mbajë të bllokuar listën e barnave pa dhënë asnjë shpjegim zyrtar, ndërkohë që nën zë sipas Kapital.al justifikohet se nuk ka fonde. Por fondet po vidhen pikërisht nga bllokimi i listës dhe shpenzimi i parave për barna, të cilat paguhen padrejtësisht me çmime të larta, ndërkohë që kanë humbur patentën dhe në treg kanë dalë alternativa më efektive shumë më të lira.
Janë miliona euro që do të kurseheshin ndër vite, të cilat mund të përdoreshin për futjen e barnave te reja, për terapi të cilat nuk kanë trajtim ose e kanë atë shume të kufizuar.
Kostoja totale e rimbursimit të barnave qëndronte në nivelin mesatar prej 11 miliardë lekësh për periudhën 2020-2022 dhe ishte planifikuar në nivelin 11.6 miliardë lekë për vitin 2023. Ndërkohë që kostoja totale e rimbursimit rritet, ajo që vihet re nga të dhënat e raportuara nga FDSKSH është që numri i pacientëve përfitues është në rënie. Kjo dëshmon që kostoja e rimbursimit të barnave vijon të rritet për një pacient. Në raportet vjetore të FDSKSH argumentohet që kjo rritje e kostos, vjen për shkak të përfshirjes në listën e barnave të rimbursueshme të llojeve të reja të barnave për disa kategori sëmundjesh me prevalencë të lartë të cilat rezultojnë të kushtueshme. 1
Në një intervistë për Top Channel, Diana Toma shprehet se lista ka mbetur ajo e 2021, në të cilën nuk janë futur as barna të reja dhe as nuk është zgjeruar. Ajo vazhdon se pacientët për shkak të mungesës në listën e rimbursimit, ata që s’kishin mundësi të paguanin nuk e kanë marrë variantin e dytë, ose pacientët që e shikonin si domosdoshmëri marrjen e ilaçeve ishin të detyruar të shpenzonin një variant që nuk mbulohej 100%. 2
Gjithashtu ekziston dhe një anë tjetër e këtij problemi: inventari me tepricë i barnave dhe rimbursimi fiktiv. Sipas një artikulli te Kapitali3, një farmaci deklaron se ka blerë 100 njësi të ilaçit X dhe se ka shitur 80 njësi, për të cilat farmacia ka marrë rimbursimin përkatës nga shteti dhe rrjedhimisht duhet të kishte gjendje në inventar fizikë 20 njësi të tjera, por nga kontrolli i inventarit është konstatuar se gjendja fizike e barit në inventar është shumë më e lartë.
Nga raporti i Together For Life thuhet se në dokumentin e PBA 2022-2024 të publikuar nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë, raportohet që numri i barnave të planifikuara për t’u rimbursuar për vitet 2022-2024 respektivisht do të jetë rreth 605, 615 dhe 625. Në raportin e monitorimit vjetor të buxhetit për vitin 2028 të publikuar nga MSHMS nuk raportohet për numrin faktik të barnave të rimbursuara në 2022 për të bërë të munduar dhe analizën e kostos së planifikuar me atë faktike por vetëm për numër pacientësh që përfitojnë nga rimbursimi.
Por ajo që vihet re është që në dokumentin e rradhës së PBA për vitet 2023-2025 raportohet që numri faktik për 2022 është 1191 barna dhe planifikimi për periudhën afatmesme është 1200, 1210 dhe 1220 . Ndryshimi i planifikimit nga një vit në vitin tjetër me 100% më shumë tregon një inkonsistencë të lartë në planifikim dhe një mungesë të theksuar të transparencës lidhur me mënyrën e shtimit të barnave në listë në mënyrë të shumëfishuar.
Materiali krijon konfuzion pasi nuk del qartë sa është numri barnave në listën e barnave të rimbursueshme dhe si është shtuar numri i barnave me dyfish në fakt nga ato të planifikuara në dokumentin e PBA 2022-2024, duke vënë në pikëpyetje seriozitetin e raportimit të të dhënave nga ministria përgjegjëse për shëndetësinë dhe mbrojtjen sociale dhe FDSKSH.
“Në momentin që lista nuk ka dalë brenda afatit kohor, gjithë sistemi farmaceutik ecën me një hap më të shkurtuar. Kjo sepse lista shoqërohet me ndryshimin e përvitshëm të sistemit të barnave. Për subjektet kjo përkthehet me dëmtim, sepse stoku nuk përkon me çmimin e ri,” shprehet Diana Toma.
Ky lloj sistemi dhe shumë sisteme të tjera “mbahen kaotike në mënyrë, që të mbeten shtigje të hapura për abuzime”, pavarësisht “gjithë shpenzimet e larta dhe tenderat pafund që institucionet publike kanë bërë në fushën dixhitale…Kjo është një skemë e mirëfilltë, e cila vjedh miliona euro në vit nga paratë e qytetarëve, por që askush nuk ka vullnetin ta gjurmojë deri në fund.” citon Kapital.
Ky artikull është pjesë e raportit “FONDI I SIGURIMIT TË DETYRUESHËM TË KUJDESIT SHËNDETËSOR: A mbulon skema nevojat reale për kujdes shëndetësor?” zhvilluar dhe publikuar nga shoqata Together for Life në kuadër të projektit “Transparenca dhe Llogaridhënia në Sektorin e Shëndetësisë” mbështetur nga NED – National Endowment for Democracy.Për më tepër: https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2024/03/Raport_A-mbulon-Skema-nevojat-reale-per-kujdes-shendetesor.pdf↩︎
Ajo që vihet re në shërbimin e kujdesit parësor është rritja e numrit të vizitave të kujdesit parësor të cilat në shifrat fakt tejkalojnë dhe parashikimet afatmesme të periudhës. Në dokumentet buxhetorë afatmesëm të MSHMS (Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale) për vitet 2022-2024 ishin parashikuar mesatarisht për periudhën 2022, 6.4 milionë vizita dhe në fakt numri i vizitave është rritur me 700 mijë më shumë duke shkuar në 7.1 milionë vizita. Rritja e numrit të vizitave nënkupton ulje të kostos për vizitë, e cila duhet të impaktojë nivelin e parashikimit të fondit të planifikuar për vitet pasuese. Në realitet planifikimi i bërë nga FDSKSH nuk merr në konsideratë treguesit faktik të numrit të vizitave dhe kostos për njësi.
Më poshtë paraqitet kostoja për vizitë në lekë referuar të dhënave më sipër:
Kostoja mesatare për një vizitë në kujdesin parësor i kushtoi FDSKSH (Fondi i Sigurimit të Detyrueshëm të kujdesit Shëndetësor) në vitin 2020 – 1156 lekë, ndërkohë që kostoja rritet me 17% në vitin 2021, dhe ulet me 12% në vitin 2022, në vitin 2023 planifikimi i kostos rritet me 40%duke shkuar në vlerë nominale në masën 1668.2 lekë nga 1189 lekë pra rreth 480 lekë më shumë.
Kjo rritje nuk vjen nga rritja e numrit të vizitave, pasi sikurse shihet planifikimi i vizitave rezulton në ulje. Referuar të dhënave zyrtare të INSTAT1 indeksi i çmimeve të konsumit për vitin 2023 është 3.8%, çka është larg nivelit të rritjes së kostos së vizitës me 40% në vitin 2023. Mungesa e argumentave si dhe luhatshmëria e madhe e kostos për vizitë nga një vit në vitin tjetër, ngrenë dyshime mbi cilësinë e planifikimit buxhetor nga FDSKSH dhe për pasojë efiçiencën e përdorimit të fondeve. Theksojmë se pjesa më e madhe e kostos së kujdesit parësor përballohet nga të ardhurat nga kontributet dhe një pjesë e vogël e saj përballohet nga transferta e buxhetit të shtetit.
Paketa e check up-it, i kushtoi për vitin 2022 FDSKSH në masën876 milione lekë pavarësisht se numri i pacientëve që përfituan nga paketa ishte nën numrin dysheme të përcaktuar në kontratë prej 475 mijë pacientësh. Përfituan nga shërbimi 454 828 qytetarë, pra 20 172 më pak se tavani, duke i kushtuar buxhetit të shtetit një humbje prej 37.2 milionë lekë të cilat i paguhen koncensionarit pavarësisht se nuk u kryen analizat.
Nga ana tjetër paketa e check up-it përfshin një numër të kufizuar analizash për qytetarët duke u reduktuar në një analizë gjaku komplet, urine komplet dhe EKG zemre. Kostoja e kësaj paketa përfshirë dhe kontrollin mjekësor shkon në 1800 lekë/person. Ndërkohë, po të krahasojmë një paketë të thjeshtë check-up të ofruar nga spitalet private numri i analizave të ofruara është minimalisht 26, dhe paketat rezultojnë të diferencuara sipas gjinisë duke ofruar kontrolle specifike parandaluese për femrat sikurse janë eko e gjirit dhe PAP testi apo Antigeni prostatik specifik (PSA) për meshkujt. Kostoja e plotë e një pakete të thjeshtë kontrolli bazë me 26 analiza rezulton në masën 6800 lekë2.
Sikurse mund të analizohet lehtësisht paketa e kontrollit bazë të shtetit kushton sa 1/3 e një pakete të ofruar në një spital privat, por numri i analizave të ofruara është sa 1/8 e atyre të ofruara nga spitali privat. Në këtë kontekst vihet në diskutim:
Eficenca e përdorimit të fondeve publike;
Efektiviteti i politikës së kontrollit bazë për të garantuar mbulimin universal të popullsisë me shërbim si dhe për të parandaluar sëmundje me prevalencë të lartë;
Deri tani nuk rezulton të jetë publikuar ndonjë analizë e efektivitetit të politikës së kontrollit bazë në aspektin mjekësor të saj, analizë që duhet të ishte pjesë e raporteve të monitorimit vjetor të performances së MSHMS dhe e FDSKSH në kuadër të transparencës, me kontribuesit dhe me të gjithë palët e interesuara.
Burimi: Ky artikull është pjesë e raportit “FONDI I SIGURIMIT TË DETYRUESHËM TË KUJDESIT SHËNDETËSOR: A mbulon skema nevojat reale për kujdes shëndetësor?” zhvilluar dhe publikuar nga shoqata Together for Life në kuadër të projektit “Transparenca dhe Llogaridhënia në Sektorin e Shëndetësisë” mbështetur nga NED – National Endowment for Democracy.Për më tepër: https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2024/03/Raport_A-mbulon-Skema-nevojat-reale-per-kujdes-shendetesor.pdf
Ish ministri i Shëndetësisë, Petrit Vasili vë gishtin në disa plagë që vuan sistemi ynë shëndetësor sot. Konstatimet e tij erdhën gjatë tryezës së diskutimeve organizuar nga Shoqata Together for Life, ku u prezantua raporti me temën “Fondi i Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor – A mbulon skema nevojat reale të kujdesit shëndetësor”, mbështetur nga National Endoëment for Democracy.
“Ajo që vjen nga qeveria është një produkt, i cili vetëm votohet,edhe kur në tavolinë vendosen mediokritete të padëgjuara në lidhje me fenomene të caktuara. Sistemi që keni marrrë në monitorim, nuk kam pse t’i kursej lëvdatat, sepse shëndetësia ka qenë gjithmonë e vështirë për t’u analizuar për shkak të komplikushmërisë së saj e karakterizuar me ca vështrime nga sipër, në kuadër pereceptimesh dhe analiza të tilla në rradhë të parë ndihmojnë ata që menaxhojnë sistemin. Mund të jenë të hidhura, por problemet këto janë. Me problemet duhet të përballesh, për t’ju ikur është shumë kollaj. Sistemi në përgjithësi vuan nga paqartësia, të cilën e ka sjellë politizimi pa kuptim në shërbim të propagandës. Sistemet kanë një gjë kokëforte, kanë nevojën dhe detyrimin e vijimësisë. Pra ndërtohen katet me shumë vështirësi, por gjithmonë hidhen kate të tjera. Ideja e rrënimit dhe bërjes nga e para është budallallëk, mungesë horizonti, në zhargon njerëz që nuk ia dinë zanatit. Ju e dini që ne kemi vuajtur idenë e “shëndetësisë falas”, të cilën po ua them haptas që edhe politikisht nuk e kam mbështetur kurrën e kurrës, sepse ishte jo realiste, solli një konfuzion të jashtëzakonshëm, gjë e cila u verifikua, nuk e ndryshoi modelin. Të njëjtin ligj kemi këtu, ligjin e 2010, me ndryshime të vogla, pra sistemi miks është me sigurime shëndetsore dhe kontribute nga shteti. E gjithë dogma ra, por çfarë krijoi? Konfuzion. Shëndetësia nuk e duron dot paqartësinë, kërkon një linjë shumë të qartë, së pari. Së dyti, ashtu siç thatë me ligjin e autonomisë ne hapim një epokë të re. Këto budallaliqe unë i kam dëgjuar në kohën e partisë së Punës. Pse duhet të themi fillon nga e para?! Pse s’duhet të përdorim atë që ka qenë më përpara e ta shpiem edhe më tutje? Tani e ka bërë publike dhe nuk ka pasur prononcime nga asnjë njeri”, tha Vasili.
Në lidhje me propozimin për autonomi spitalore, që parashikon delegimin gradual të vendimarrjes financiare dhe administrative nga strukturat e qeverisjes së përgjithshme te spitalet, ai shprehet se është një handikap i kompromentuar.
“Nismat për autonomi spitalore datojnë që në vitin 2000-2001 dhe duhet t’jua themi shqiptarëve, jo t’i gënjëjmë. Banka Botëror, OBSH dhe të tjera institucione në atë kohë ndërrmorën nismën në atë kohë, spitali pilot, spitali i Durrësit. Që në 2001, është nisur nga socialistët në atë kohë.
Por çfarë ndodhi më tutje, a pati thellim? Po në 2010 buxhet i parë, fondi që quhet sot të tëra paratë e administrimit spitalor i kaloi fondit dhe MSH mbante vetëm fondet minimale për programet e shëdetit publik edhe elementë të tjerë të promocionit.
Elementët e autonomisë u shtrinë deri në qendrat shëndetësore, të cilat dolën me llogari më vete dhe administronin veten e tyre, përfshirë edhe emërimin e personelit, që në atë kohë e kishte komuna, drejtori i Shëndetit Publik, drejtori i Parësorit dhe kryetari i komunës ishin njerëzit që përzgjidhnin personelin shëndetësor për t’ju përgjigjur ekzigjencave që kishte terreni. Gjithashtu, elementë të administrimit, të gjithë spitalet fondet e blerjes së barnave i bënin ata, dhe u decentralizuan. Nuk kishta më ministra që mbanin vulën e MSH dhe firmosnin barnat, por gjithë spitalet rajonale blinin vetë barnat. U rikthyen mbrapsht të gjitha dhe për më tepër u fut dhe praktika e koncensioneve. I bie që një autonomi do të bashkëjetojë me koncesione, që janë iniciativë e centralizuar, e kompromentuar fillim e mbarim.”
Sipas Vasilit, “Të thuash shëndetësi falas , mbulim universal dhe në të njëtën kohë ka edhe sigurime shëndetësore…” është një paradoks, ndërkohë që pesha e shpenzimeve nga xhepi nga 40% ka shkuar në 60%.
Ndërsa kryeaudituesja e KLSH-së Selime Bregu solli në vëmëndje problematikat kyçe të indetifikuara nga institucioni i KLSH-së.
Problematika më e fortë mbeten koncensionet, të cilit i paguhan plot 845 milonë lekë për të mbuluar popullatën me kontroll mjekësor , për një punë të pakryer.
“Ndër problematikat kryesore KLSH problematikat më të mëdha i ka konstatur në koncesione. Duke filluar që nga fillesat e tyre, ka propozuar ndryshime në formulimin e kontratave të koncensioneve, të cilat edhe janë marrë edhe nuk janë marrë në konsideratë nga Fondi dhe të gjithë aktorët që përfshijnë fondi (Ministria e shëndetësisë dhe Ministria e Financave). Duke filluar që nga koncensioni i paketës bazë që mbulon popullatën me kontrollin mjekësor, ku është evidentuar problematika në rradhë të parë ndaj rasteve të pakryera të cilat financohen totalisht nga buxheti i fondit dhe njëkohësisht përfitojnë TVSH, që do të thotë se shërbimi shëndetësor është i përjashtuar nga TVSH. Të dyja këto nuk janë korrigjuar ndër vite. Rreth 845 milonë lekë i paguhen koncensionarit, dhe për këto paketa që nuk realizohen është propozuar të financohet minimumi i tyre dhe shpenzimet fikse. Ne vazhdojmë dhe paguajmë për punë të pakryera.”
Zonja Bregu shton se, përtej kotratave të partneritetit, janë analizuar dhe kontrata të tjera si sterilizimi, dializa, dhe ajo e analizave, që kanë të njëjat problematika si chechk up, duke mos u shërbyer pacientëve mbi moton “Shëndet për të gjithë”.
Një problematikë me “flamur të kuq” mbetet lista e barnave.
“Sa i përket listës së barnave përfshihet një gamë dhe pas një rregulloreje, ka që në 2021 që lista indeksohet dhe nuk risillet një listë e re. KLSH ka evidentur një sasi të konsiderueshme barnash të cilat nuk kanë konsum. Do të thotë që kjo listë duhet urgjent të përmirësohet dhe të rishikohen alternativat e reja, që i shërbejnë popullatës, kryesisht të sëmurëve me tumore.”
Gjithashtu, kryeaudituesja Bregu u shpreh se në auditimet e performancës së kryera në spitalin Onkologjik dhe në disa rajone vihen re problematika të theksuara me regjistrin e pacientëve, ndonëse buxheti “trumbetohet” si historik.
“Nuk ka të dhëna për të sëmurët, si kanë lëvizur, përditësimin e regjistrit, ka shumë problematika si tek onkologjiku, si tek FSDKSH dhe në tërësi. Kemi një tavan për shërbimet e rimbursimit, kjo vërtetet mund të jetë një mënyrë kontrolli, por nuk i shërben pacientëve, sepse duke u vënë një kufi shpenzimeve nuk mund të harxhojnë më shumë sesa aq. Por duke e rishikuar listën dhe duke futur alternativa të reja, duke e bërë më adekuate atëherë fondi do të mundësojë një listë të përditësuar që do të mund t’i shërbejë pacientit, si dhe duke përdorur me efektivitet fondet publike. Synimi ynë është monitorimi i skemës , të cilën në të vërttë e marrim nga kontributet tona, por që buxheti të shkojë në vendin e duhur dhe në kohën e duhur, sepse nëse ne nuk i përditësojmë listën e barnave , paketat shëndetësore, apo rishikimet e kontratave koncensionare, kanë kaluar nga 2015 shumë vite që themi të njëjtën gjë dhe pvarësisht se FDSKSH pranon rekomandimet në mbi 90% nga KLSH, nuk vepron”, përfunon Bregu fjalën e saj.
Shqipërisë nuk duket se i mungojnë rregulloret dhe politikat e mira legjislative për shëndetin mendor dhe barazinë gjinore. Megjithatë, shumicës së dokumenteve të politikave që orientojnë ndërhyrjet e shëndetit mendor, u mungojnë perspektiva specifike gjinore të çështjeve mendore të burrave dhe grave, si dhe përdorimin e shërbimeve shëndetësore. Strategjitë efektive për parandalimin e çrregullimeve mendore dhe reduktimin e faktorëve të rrezikut të tyre nuk mund të jenë neutrale nga pikëpamja gjinore, ndërsa vetë rreziqet janë specifike për gjinitë. Gjithashtu, duhet të zhvillohen politika, shërbime dhe ndërhyrje terapeutike me pjesëmarrjen e grave që kanë përvojë për shëndetin mendor të dobët. Prandaj rekomandohet një aksion ndërdisiplinor për të pasur politika që mbrojnë dhe promovojnë autonominë dhe shëndetin mendor të grave. Si fillim, Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale duhet të ndërmarrë hapa për të zhvilluar dhe integruar treguesit përkatës gjinorë në sistemet ekzistuese kombëtare të informacionit shëndetësor dhe për të gjetur mekanizma për monitorimin e specifikave gjinore në sistemin shëndetësor.
Aktorët kryesorë të interesit në sistemin e shërbimit të shëndetit mendor në Shqipëri janë renditur më poshtë:
Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale (MSHMS)
Komiteti Kombëtar i Shëndetit Mendor (KKSHM)
Drejtoria Qendrore e Operatorit të Shërbimit Shëndetësor (DQOSHSH)
Qendrat e Kujdesit Parësor Shëndetësor (QSHPK)
Funksionet e Institutit të Shëndetit Publik (ISHP)
Universiteti i Mjekësisë Tiranë (UMT)
Agjencia për Sigurimin e Cilësisë së Shërbimeve Shëndetësore dhe Sociale (ASCSHSH)
Shërbimi Social Shtetëror (SHSSH)
Pushteti Vendor (PV)
Ofruesit e shëndetit, që nga politikëbërësit tek profesionistët e kujdesit shëndetësor duhet të dinë se shëndeti mendor mund të ketë karakteristika të ndryshme tek burrat dhe gratë. Për shkak të dallimeve sociale/gjinore dhe biologjike/gjinore, grate dhe burrat përballen me rreziqe të ndryshme shëndetësore, përjetojnë përgjigje të ndryshme nga sistemet shëndetësore, sjelljet e tyre që kërkojnë shërbime për shëndetin po ashtu ndryshojnë, po ashtu dhe rezultatet shëndetësore ndryshojnë. Të dhënat e përdorimit të shërbimeve mund të kenë implikime të rëndësishme për politikat shëndetësore dhe organizimin e shërbimeve. Megjithatë, ato thjesht tregojnë shtrirjen e kujdesit shëndetësor, jo nevojën për kujdes. Prandaj, mjekët klinicistë, veçanërisht ata që ushtrojnë kujdesin parësor, duhet të shkojnë përtej praktikës strikte klinike dhe të bashkëpunojnë me shëndetin publik ose me epidemiologët që punojnë në Operatorin e Kujdesit Shëndetësor ose Institutin e Shëndetit Publik. Hulumtimi sistematik dhe analizat e të dhënave do të ofrojnë njohuri më të thella për të kuptuar nevojat specifike të shëndetit mendor në baza gjinore. Për shembull, cila gjini, ose cili grup demografik brenda secilës gjini, ka rrezik më të madh për të përjetuar shqetësime psikologjike dhe sëmundje mendore.
Përdorimi i qendrave komunitare të shëndetit mendor (QKSHM) – Shërbimi i QKMSH ka marrë së fundmi shumicën e rasteve të trajtuara në sistemin shëndetësor. Sipas të dhënave të raportuara nga ofruesit e shërbimeve, gjatë vitit 2021 janë bërë gati 80,000 vizita në të gjitha qendrat komunitare të shëndetit mendor, nga të cilat 18% kanë qenë vizita në shtëpi. Të dhënat nuk ndahen sipas gjinisë dhe është e vështirë të bëhen analiza sasiore të fokusuara në baza gjinore.
Mjekët dhe psikologët në QSHP duhet të përfshijnë në mënyrë rutinore në procesin e ekzaminimit të klientit çështje të tilla si dhuna në familje, imazhi i trupit dhe shëndeti riprodhues, si dhe të ofrojnë këshillime për traumat e mundshme. Ata duhet të zhvillojnë qasje bashkëpunuese ose vendimmarrje të përbashkët me pacientet gra, duke përfshirë dhënien e ilaçeve dhe këshillimin për mbrojtjen sociale.
Kujdesi tradicional për nënën në sistemin shëndetësor shqiptar duhet të adoptohet për të përballuar sfidat e shëndetit mendor të shekullit të ri. “Qendrat e grave” priren të fokusohen në funksionet e tyre riprodhuese dhe kujdesin ndaj nënës, duke neglizhuar nevojat e grave jashtë riprodhimit dhe moshave riprodhuese. Ashtu si parandalimi i kancerit të gjirit dhe kancerit të qafës së mitrës, shëndeti mendor i grave duhet të jetë një fushë tjetër prioritare për qendrat e grave në zonat urbane, si dhe për kujdesin shëndetësor parësor në tërësi në zonat rurale. Kujdesi shëndetësor i grave duhet të promovojë këshillimin dhe mbështetjen psikosociale për të përballuar më mirë vështirësitë e jetës dhe jo vetëm përshkrimin e barnave.
Shëndeti Publik Parësor (SHPP) shqiptar po shkon në drejtimin e kujdesit të integruar social dhe shëndetësor që do të lehtësonte vazhdimësinë e kujdesit dhe vendosjen e pacientit në qendër të shërbimeve. Trajnimet për ngritjen e kapaciteteve të mjekëve dhe punonjësve socialë për të identifikuar dhe trajtuar çrregullimet mendore në shërbimet e SHPP, duhet të integrojë një analizë gjinore. Gjithashtu, trajnimet duhet të rrisin ndërgjegjësimin për faktorët specifikë të rrezikut si dhuna me bazë gjinore. Për më tepër, ofrimi i kujdesit të bazuar në komunitet për çrregullimet kronike mendore duhet të marrë parasysh nevojat specifike të grave dhe burrave dhe që barra e kujdesit familjar të mos bjerë në mënyrë disproporcionale mbi gratë. Gjithashtu, dhuna dhe abuzimi me hapësirat e sigurta për gratë duhet të jenë prioritet për çdo reformë, e cila integron kujdesin shëndetësor me mbrojtjen sociale.
Këto të dhëna janë pjesë e raportit “Gratë dhe shëndeti mendor në Shqipëri – Politikat e shëndetit publik dhe qasja e tyre gjinore ndaj shëndetit mendor” zhvilluar nga shoqata “Together for Life”, në kuadër të projektit “Nuk mund ta avancojmë shëndetin pa avancimin e të drejtave”, mbështetur nga Ambasada Franceze në Tiranë.
Gjetjet e plota të raportit i gjeni në këtë link: https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2023/06/Grate-dhe-shendeti-mendor-ne-Shqiperi.pdf
Në raportin “Mbi investimet publike në Shqipëri 2014-2024” publikuar nga Together For Life, mbështetur financiarisht nga NDI (National Democratic Institute) diskutohen dhe renditen gjetje dhe rekomandime përsa i përket mungesës së qartësisë së procedurave të vendimmarrjes, mungesës së publikimit të raporteve të monitorimit të buxhetit apo të dokumenteve të tjera të faqes zyrtare të MSHMS, vlerësime të efiçiencës pas përfundimit të fazës së zbatimit të projekteve me financim nga buxheti i shtetit. E gjitha kjo bëhet në kuadër të transparencës dhe llogaridhënies për të ndjekur fazat e zbatimit të projekteve dhe për të interpretuar e analizuar masën e buxhetit dhe shpenzimet që bëhen për sektorin e shëndetësisë.
Referuar dokumentacionit zyrtar, stafi që propozon projektet e investimeve publike është stafi qendror i MSHMS dhe nuk del qartë nëse adresohen apo jo nevojat e vërteta të spitaleve apo qendrave shëndetësore. Vendimmarrja për projektet e investimeve mbetet në dorë të titullarit të institucionit, i cili vendos mbështetur në prioritetet politike.
Sistemi shëndetësor i Shqipërisë mbetet i fragmentuar. Shërbimet e kujdesit shëndetësor vazhdojnë të menaxhohen në mënyrë qendrore nën mbikëqyrjen e Ministrisë së Shëndetësisë dhe menaxherët e ofruesve të shërbimeve në sektorin publik kanë pak autonomi ose fleksibilitet dhe burimet dhe vendimmarrja financiare mbeten të centralizuara.
Nuk gjejmë të publikuara në raportet e monitorimit të buxhetit apo në dokumente të tjera të faqes zyrtare të MSHMS vlerësime të efiçiencës pas përfundimit të fazës së zbatimit të projekteve me financim nga buxheti i shteti, për të konkluduar bazën mbi të cilën bëhet prioritarizimi i ardhshëm i projekteve të investimeve.
Të analizuara në total, investimet publike përgjatë periudhës 2014-2024 fokusohen në masën 60% të tyre në ndërtime dhe rikonstruksione objektesh shëndetësore (spitale, qendra shëndetësore etj), ndërkohë që vetëm 13.7% e fondeve totale përgjatë 2014-2024 shkojnë për blerjen e pajisjeve mjekësore.
Referuar ndarjes rajonale të investimeve publike, 82% e fondit total të investimeve publike 2014-2024 alokohet në qytetin e Tiranës. Pjesa tjetër e qyteteve përfitojnë në mënyrë sporadike investime publike, të cilat kryesisht janë investime në rikonstruksione ndërtesash.
Referuar dokumentit të Strategjisë Kombëtare të Shëndetësisë 2021-2030, nuk ka një plan investimesh publike për sektorin të përfshirë në të, duke na bërë të pamundur të analizojmë se mbi çfarë bazash është bërë planifikimi i investimeve publike për periudhën 2021-2024 e rrjedhimisht për vitet pasuese.
Në përfundim të këtij raporti, rekomandojmë: 1. Në drejtim të transparencës dhe llogaridhënies, nevojitet të qartësohet me procedura të mirëfillta linja e vendimmarrjes mbi projektet e investimeve publike në shëndetësi, pasi del qartë se ky proces bëhet nga lart-poshtë, dhe jo nga poshtë-lart sikurse duhet të jetë.
2. Nevojitet të delegohet autoriteti për vendimmarrje financiare të investimeve publike nga niveli qendror në nivelin e një autoriteti të pavarur, i cili koordinon nevojat e qendrave shëndetësore dhe spitalore me mundësitë financiare për adresimin e tyre.
3. Nevojitet të ndiqen, monitorohen dokumentet strategjikë dhe rezultatet e premtuara për t’u arritur në to, pasi ka një devijancë të lartë midis asaj çfarë planifikohet dhe asaj çfarë realizohet. Rezultatet e këtyre raporteve duhet të jenë publike.
Raportin e plotë e gjeni në këtë link:https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2023/07/Raport-mbi-investimet-publike-ne-shendetesi-2014-2024.pdf
Gjatë periudhës 2013-2017, periudhë kur vendi bashkëqeverisje nga Partia Socialiste, që fitoi zgjedhjet e përgjithshme dhe Lëvizja Socialiste për Integrim (LSI) qeveria shqiptare prokuroi katër shërbime kryesore për sistemin shëndetësor publik nëpërmjet partneriteteve privatepublike. Një raport i lëvizjes globale kundër korrupsionit “Transparency International” i ka konsideruar koncesionet në shëndetësi si rast të nivelit të lartë të korrupsionit në Ballkanin Perëndimor dhe në Turqi.
Sipas raportit, Ministria e Shëndetësisë, e drejtuar nga Ilir Beqaj, ka organizuar prokurimin. Shërbimet e prokuruara ishin për: (1) kontrolle shëndetësore për të rriturit nga mosha 40 deri në 65 vjeç, (2) sterilizimi i pajisjeve spitalore, (3) shërbimet laboratorike dhe (4) hemodializa. Kontratat kishin një vlerë totale minimale prej rreth 310 milionë euro dhe secila kontratë ishte e vlefshme për dhjetë vjet. Kontrata e katërt për hemodializën u nënshkrua në mandatin e dytë të qeverisë socialiste, kur Beqaj nuk ishte më ministër i Shëndetësisë, por procesi i tenderit nisi në mandatin e tij.
Ministria e Shëndetësisë shpalli fituesin e kontratës për kryerjen e kontrolleve shëndetësore më 6 tetor 2014. Operatori fitues, 3P Life Logistik, ishte një sipërmarrje e përbashkët ndërmjet Marketing & Distribution, e cila zotëronte 80% të aksioneve të saj dhe Trimed sh.p.k.. Përpara prokurimit, biznesi kryesor i Marketingut & Distribucionit ishte shitja e mallrave të zyrës, ndërsa aktiviteti kryesor i Trimed sh.pk ishte shitja e produkteve farmaceutike. Për të marrë pjesë në prokurim, ato duhej të pajiseshin me licencën për ndërtimin e laboratorëve biokimikë, e cila ishte lëshuar vetëm dy ditë para afatit për dorëzimin e ofertave. Gjithashtu, oferta e tyre ishte më e larta. Ministria vlerësoi se kostoja e prokurimit duhet të jetë proporcionale me numrin e pacientëve dhe do të arrinte në 13.8 miliardë lekë (afërsisht 100 milionë euro). Ndryshe nga deklarata zyrtare, Partia Demokratike e opozitës ngriti kallëzim penal në Prokurorinë e Posaçme (SPAK) ndaj Ministrisë së Shëndetësisë dhe pronarëve të operatorit fitues për kryerjen e kontrolleve shëndetësore.
Ministria shpalli fitues të kontratës për sterilizimin e pajisjeve spitalore më 28 shtator 2015. Oferta fituese erdhi nga Servizi Italia Spa, e cila është një bashkim i tre kompanive italiane: Servizi Italia, Tecnosanimed, U.Jet Srl. Megjithatë, kompania me bazë në Kosovë, Investital LLC, zotëron 40% të konsorciumit. Kostoja e deklaruar e kontratës është 9.6 miliardë lekë (afërsisht 68.8 milionë euro). Partia Demokratike e opozitës ka ngritur akuzën se kjo vlerë është 80 herë më e madhe se shpenzimet e mëparshme për sterilizimin e pajisjeve spitalore.
Prokuroria e Krimeve të Rënda hapi zyrtarisht hetimin për katër prokurimet për sistemin shëndetësor në dhjetor 2015. Pas afro një viti e gjysmë, zyra i shpalli hetimet të mbyllura në maj 2017, pa ngritur asnjë akuzë apo aktakuzë. Një grup qytetar i quajtur Nisma ‘Thurje’ paraqiti akuza kundër zyrtarëve publikë në Ministrinë e Shëndetësisë, të përfshirë në kontratën për sterilizimin e pajisjeve spitalore me Prokurorinë e Posaçme të sapokrijuar (SPAK) më 23 dhjetor 2019. Gjithashtu, Kontrolli i Lartë i Shtetit ka kryer auditime për katër kontratat e shpallura fituese për të përcaktuar meritën e kontratave dhe ekzistencën e ndonjë kostoje të fshehur. Raportet e auditimit japin rekomandime për ndryshimin e kontratave, por nuk shtyjnë për ndonjë procedurë penale. Partia Demokratike e opozitës ka paraqitur edhe akuza në SPAK kundër ministrit të Shëndetësisë dhe të tjerëve për prokurimin që lidhet me kontrollet shëndetësore. Ende nuk ka asnjë akuzë dhe asnjë të akuzuar apo sanksion ndaj koncesioneve në sektorin e shëndetësisë.
Në datë 12 dhjetor 2023, ish-ministri i shëndetësisë Ilir Beqaj u paraqit në SPAK ku u hetua për 9 orë mbi abuzimet me koncesionin e sterilizimit.
Këto të dhëna janë pjesë e raportit të prodhuar nga Shoqata Together for Life “Analizë e koncesioneve në shëndetësi. Kostoja totale e Buxhetit të Shëndetësisë për mbulimin e pagesave të planifikuara për kontratat koncesionare, 2022”mbështetur nga NED (National Endowment for Democracy).
Gjetjet e plota të raportit i gjeni në këtë link: https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2022/12/Kostoja-totale-e-Buxhetit-te-Shendetesise-per-mbulimin-e-pagesave-te-planifikuara-per-kontratat-koncesionare.pdf
Gjatë vitit 2022 një pjesë e konsiderueshme e prokurimeve në sektorin e shëndetësisë shkoi për blerjen e oksigjenit për përdorim mjekësor, i cili u përdor nga spitalet për trajtimin e të sëmurëve me Covid -19 me simptoma të rënda.
Gjatë 8 mujorit të 2022 kompanitë “GTS” (Gazra Teknike Shqiptare) dhe “Messer Albgaz” u shpallën fituese në dy prokurime me vlerë rreth 1,9 miliardë lekë, për furnizimin e spitaleve publike me oksigjen. Vlera për blerjen e oksigjenit ishte sa 19% e fondeve të kontraktuara gjatë periudhës janar-gusht 2022 për të gjithë sektorin e shëndetësisë [1]. Kompania GTS ka monopolin e furnizimit me oksigjen të spitaleve, pasi edhe gjatë dy viteve të pandemisë ajo ishte kontraktuesi më i madh i fondeve publike në shëndetësi.
Sipas Revistës Monitor, kjo kompani e cila prodhon, shet dhe tregton garza teknik dhe terapeutik, ka ruajtur të ardhura të larta prej 2 miliardë lekësh, pikërisht pas zgjerimit të fortë në periudhën e pandemisë ku pësuan rritje kërkesa për oksigjen në spitale dhe përdorimi i bombolave të oksigjenit nga të sëmurët. Në vitin 2022 të ardhurat e GTS u rritën lehtë me 2%. Ndërkohë, revista Monitor raporton se qarkullimi vjetor i laboratorëve kryesor ishte 2,1 miliardë lek dhe me një tkurrje prej 53% në krahasim me 2021 [2].
Prokurimi i dytë më vlerën më të madhe ishte furnizimi me serume (sodium chloride i spitaleve) me një vlerë 411 milionë euro, ku fituese ishin 4 kompani: Trimed shpk, Rejsi Farma shpk, Florfarma dhe Edna – Farma shpk. Kjo shumë ishte sa 4% e fodeve të kontraktuara në periudhën janar-gusht 2022 [3].
Prokurimi i tretë më i madh për nga vlera në 8 mujorin e 2022 ishte tenderi “Loti 15 Ceftriaxone 1 gr Flakon/ Flakon + ampule (hollues)” me vlerë 302 milionë lek dhe fituese ishte kompania Megafarma. Ky tender zuri rreth 3% të vlerës së prokuruar gjithsej në sektorin e shëndetësisë.
Nga 670 tenderë të shpallur me fitues, 50 prej tyre përfituan 7,1 miliardë lek ose 70% të fondeve të prokuruar me fitues [1].
Këto të dhëna janë pjesë e raportit të prodhuar nga Shoqata Together for Life “Monitorimi i shpenzimeve të sektorit të shëndetësisë dhe mbrojtjes sociale për vitin 2022” mbështetur nga NED (National Endowment for Democracy).
Me dobësimin e pandemisë Covid-19 përgjatë vitit 2022 janë tkurrur edhe fondet publike për financimin e sektorit të shëndetësisë, edhe pse ende ky sektor paraqet nevoja të larta për përmirësimin e shërbimeve dhe sidomos në aksesin e popullatës në medikamente falas.
Në buxhetin fillestar që hyri në zbatim në janar 2022, Ministrisë së Shëndetësisë iu miratua një buxhet total prej 74 miliardë lekësh, (shëndetësia dhe mbrojtja sociale), por përgjatë dy rishikimeve që u bënë në ligjin e buxhetit në mars dhe në korrik 2022 fondet për shëndetësinë u shkurtuan në mënyrë sistematike. Këto shkurtime u bënë përkundër këshillave të donatorëve (Bankës Botërore), e cila sugjeroi se çdo rishikim dhe ri-alokim i buxhetit nuk duhet të prekë sektorët e arsimit dhe shëndetësisë, pasi përveç se janë prioritare kanë pamjaftueshmëri të lartë fondesh në raport me nevojat.
Në aktin normativ të datës 12 mars 2012, qeveria rishikoi me ulje fondet për shëndetësinë duke i çuar në 76,6 miliardë lekë me një ulje në total me 344 milionë lekë ose 0.46%. Nga të gjitha programet shkurtimin më të madh të fondeve e kishte “Shërbimi i Urgjencës Kombëtare”. Fondet totale në këtë program nga 334,1 milionë lekë që ishin në fillim të vitit ranë në 310 milionë lekë me reduktim 7.2 % .
Fondet në dispozicion të zërit “Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi” u ulën gjithashtu me 10.7 % duke arritur në 339,4 milionë lekë nga 380.2 milionë të miratuara në fillim të vitit.
Ulje të fondeve pati edhe në programet e “Shërbimet Kujdesit Parësor” dhe “Shërbimet e Kujdesit Shëndetësor” por me një masë më të ulët, me nga 0.06% dhe 0.3 % secila.
Programi i “Shërbimeve të Shëndetit Publik” pati një ulje me dukshme me 2%. Fondet buxhetore për këtë zë me rishikimin e parë të buxhetit arritën në 6,230 milionë lekë nga 6,360 milionë lekë që ishin në ligjin fillestar të buxhetit.
Rishikimet çuan me ulje edhe fondet për “Përkujdesin Social” të cilat u reduktuan me 0,2% në aktin normative të marsit 2022 .
Pavarësisht se grumbullimi i të ardhurave për arkën e shtetit gjatë vitit 2022 rezultoi me rritje rekord, ndryshimet buxhetore që u aplikuan në muajin korrik të këtij viti ulën më tej fondet për shëndetësinë.
Në aktin normativ të datës 29 korrik të 2022-s buxheti i Ministrisë së Shëndetësisë u reduktua më tej duke arritur në nivelin e 74.7 miliardë lekëve, vlerë kjo 2.6 për qind më e ulët se rishikimi që u bë në mars dhe 3% më e ulët se në buxhetin fillestar . Rishikimi i dytë i buxhetit 2022 uli në mënyre evidente fondet për të gjithë zërat e programeve të Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale. Totali i buxhetit për shëndetësinë u reduktua në mes të vitit me 2,3 miliardë lekë (19,5 milionë euro me kursin e këmbimit 1euro =121 lekë) nga fondi i fillimit të vitit.
Shkurtimet më të mëdha në vlerë u bënë në programin “Shërbimet e Shëndetit Publik” me mbi 16 për qind. Fondi total në këtë zë arriti në 5,338 milionë lekë nga 6,360 milionë lekë që ishin në buxhetin fillestar. Reduktimi ishte i lartë edhe për zërin “ Shërbimet e Kujdesit Parësor” , i cili me rishikimin e muajit korrik arriti në 7,948 milionë lekë ose 9.7 % më i ulët se i fillimit të vitit.
Për zërin ”Shërbimet e Kujdesit Dytësor”, një zë që përfaqëson shpenzimet nga spitalet në të gjithë vendin, rishikimi i korrikut uli fondet me 1% në krahasim me buxhetin fillestar. Fondet në këtë zë arritën në 32,999 milionë lekë nga 33,342 milionë lekë që ishin në fillim të vitit.
Në zërin “Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi” fondet u shkurtuan me 3.1 % në raport me buxhetin fillestar. Fondi total në këtë zë me rishikimin e korrikut arritën në 329,4 milionë lekë nga 380,2 milionë lekë që ishin në fillim të vitit 2022. Reduktime u bënë edhe në zërin “Përkujdesi Social” fondet e të cilit u shkurtuan në korrik me 64.8 milionë lekë ose me 0.2% në raport me buxhetin fillestar.
Burimi: Ministria e Financave
Buxheti fillestar 2022
AN-12/3/2022
AN-29/7/2022
Buxheti total për Ministrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale 2022 (mijë lekë)
77,075,882
76,722,191
74,714,191
Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi
380,200
339,479
329,479
Shërbimet e Kujdesit Parësor
8,805,125
8,799,701
7,948,561
Shërbimet e Kujdesit Dytësor
33,342,128
33,238,071
32,999,571
Shërbimet e Shëndetit Publik
6,360,146
6,230,854
5,338,854
Shërbimi Kombëtar i Urgjencës
334,162
310,159
310,159
Përkujdesi Social
26,818,130
26,769,602
26,753,242
Rehabilitimi i te Përndjekurve Politik
1,035,991
1,034,325
1,034,325
Burimi: Ministria e Financave, Tabelat buxhetore sipas programeve te institucioneve
Këto të dhëna janë pjesë e raportit të prodhuar nga Shoqata Together for Life “Monitorimi i shpenzimeve të sektorit të shëndetësisë dhe mbrojtjes sociale për vitin 2022” mbështetur nga NED (National Endowment for Democracy).