Raporte Archives - Together Against Corruption

Shëndetësia urgjencë kombëtare, raporti i Amnesty International ekspozon një realitet dramatik në Onkologjik, mungesë infrastrukture dhe personeli

Amnesty International (e njohur zakonisht si Amnesty dhe AI) është një organizatë joqeveritare e përqendruar në të drejtat e njeriut me mbi 7 milion anëtarë dhe mbështetës në gjithë botën. Qëllimi i organizatës është “të bëjnë hulumtime dhe të gjenerojë veprime për të parandaluar dhe për t’i dhënë fund abuzimeve të rënda të të drejtave të njeriut, dhe të kërkojë drejtësi për ato të drejta që janë shkelur”

Shëndetësia është vendosur në qendër të shqetësimeve të raportit vjetor të Amnesty International për Shqipërinë, duke e identifikuar si një nga fushat ku të drejtat e njeriut po shkelen rëndë dhe sistematikisht. Në një vend ku kujdesi shëndetësor duhet të jetë prioritet kombëtar dhe themel i mirëqenies sociale, raporti ekspozon një realitet dramatik: pacientë me sëmundje të rënda që detyrohen të ndjekin trajtime me pagesë në klinika private, shpesh të administruara nga vetë mjekët e spitaleve shtetërore; mungesë infrastrukture, personeli dhe akses të barabartë në shërbime, sidomos në zonat rurale.

Përveç vëzhgimeve të Amnesty International, këto problematika janë dokumentuar edhe nga organizata shqiptare si shoqata Together for Life, e cila prej vitesh monitoron sistemin shëndetësor në vend.

Në rapoprtin “MONITORIMI I STRATEGJISË KOMBËTARE TË SHËNDETËSISË 2021-2030, ARRITJET DHE SFIDAT” publikuar nga TFL konstatohet se sistemi shëndetësor në Shipëri lëngon nga:

mungesa e financimit
keqpërdorimi i fondeve
mungesa e transparencës

“Nga viti 2020 deri në 2023, kujdesi parësor është përballur me një rënie të vazhdueshme të mbështetjes financiare, ku përqindja e buxhetit të alokuar për këtë sektor ka rënë nga 11.4% në 9.1% të buxhetit të shëndetësisë“, citon raporti.

Po ashtu raporti i shoqatës “Together for Life” “e konsideron shqetësues mungesën e informacionit, transparencën dhe llogaridhënien e institucioneve përgjegjëse në këtë sektor.

Në këtë kontekst, rikthimi i vëmendjes publike dhe institucionale tek shëndetësia nuk është thjesht kërkesë sociale — është urgjencë kombëtare.

Raporti përmbledh një panoramë të gjerë të shkeljeve që lidhen me të drejtën për shëndet, dhunën me bazë gjinore, trajtimin e të burgosurve, lirinë e shtypit, trajtimin e refugjatëve dhe diskriminimin ndaj grupeve të margjinalizuara.

Ky raport hedh dritë mbi këto çështje, duke u bazuar në raportime nga organizata si OKB-ja, Komiteti Evropian për Parandalimin e Torturës, Reporterët pa Kufij dhe të tjera, për të paraqitur një panoramë të paanshme dhe të thelluar mbi sfidat e të drejtave të njeriut në Shqipëri sot.

Raporti i Amnesty International për Shqipërinë:

E DREJTA PËR SHËNDET

Disa pacientë që kishin nevojë për trajtim ndaj kancerit u transferuan nga mjekët nga Spitali Shtetëror “Nënë Tereza” në Tiranë drejt klinikave private me pagesë. Mjekët u pezulluan dhe hetimet janë në vazhdim. Komiteti i OKB-së për të Drejtat Ekonomike, Sociale dhe Kulturore shprehu shqetësime për mungesat në infrastrukturën shëndetësore, mungesën e personelit, mungesën e aksesit në shërbime të specializuara për shëndetin seksual dhe riprodhues si dhe shpërndarjen e pabarabartë të shërbimeve shëndetësore, veçanërisht në zonat rurale.

DHUNA SEKSUALE DHE ME BAZË GJINORE

Policia raportoi se, në gjashtë muajt e parë të vitit, 686 gra ishin subjekt i dhunës në familje, një rritje prej 30 rastesh krahasuar me vitin e kaluar. Një studim i publikuar në maj theksoi se mungesa e mbështetjes institucionale detyron viktimat e dhunës në familje të kthehen te abuzuesit e tyre. Komiteti i OKB-së për të Drejtat Ekonomike, Sociale dhe Kulturore theksoi se procedura për përfitimin e ndihmës juridike falas duhet të rishikohet për të siguruar akses më të mirë për viktimat e dhunës në familje.

TRAJTIM ÇNJERZOR, POSHTËRUES APO DENIGRUES

Në janar, Komiteti Evropian për Parandalimin e Torturës shprehu sërish shqetësime për kushtet e jetesës së pacientëve psikiatrikë . Në objektin e përkohshëm për pacientët psikiatrikë brenda Burgut të Lezhës, Komiteti shprehu shqetësime për mbipopullimin, mungesën e stafit mjekësor dhe mungesën e infrastrukturës. Nënkomiteti i OKB-së për Parandalimin e Torturës raportoi gjithashtu një numër të lartë të personave në paraburgim dhe mungesë të aksesit të mjaftueshëm në kujdes shëndetësor për personat e ndaluar.

LIRIA E SHPREHJES

Në maj, Indeksi Botëror për Lirinë e Shtypit 2024 nga Reporterët pa Kufij konstatoi se liria dhe pavarësia e medias në Shqipëri ishte e kërcënuar nga konfliktet e interesit mes botës së biznesit dhe asaj politike, një kuadër ligjor me mangësi dhe rregullim të njëanshëm. U konstatua se gazetarët vazhduan të përballen me intimidim si nga politikanët ashtu edhe nga krimi i organizuar.

TË DREJTAT E REFUGJATËVE DHE MIGRANTËVE

Në janar, Gjykata Kushtetuese i dha dritën jeshile Parlamentit për të ratifikuar një marrëveshje me Italinë në lidhje me ndërtimin e dy qendrave të paraburgimit në Shqipëri për të mbajtur azilkërkuesit e shpëtuar nga anijet shtetërore italiane, pavarësisht shqetësimeve për paraburgim arbitrar.

Azilkërkuesit e parë të ndaluar sipas marrëveshjes, nga Bangladeshi dhe Egjipti, u kthyen në Itali pas një vendimi tjetër të gjykatës italiane në tetor; kjo u dha atyre të drejtën që kërkesat e tyre për azil të përpunohen në Itali.

DISKRIMINIMI

Në prill, Komiteti CERD theksoi sfidat e vazhdueshme për komunitetet Rome dhe Egjiptiane, përfshirë vështirësitë në regjistrimin e lindjes dhe sigurimin e dokumenteve të identitetit, si dhe aksesin në shërbimet publike. Komiteti gjeti prova për ndarje de facto dhe diskriminim të fëmijëve romë dhe egjiptianë në disa shkolla.

Personat LGBTI

Në maj, një martesë simbolike mes personave të së njëjtës gjini në Tiranë shkaktoi polemika, ndonëse nuk ishte ligjërisht e njohur. Ajo nxiti reagime të ashpra nga e djathta politike dhe grupet fetare, duke çuar në rritjen e gjuhës së urrejtjes ndaj komunitetit LGBTI. Në korrik, Eksperti i Pavarur i OKB-së për mbrojtjen nga dhuna dhe diskriminimi për shkak të orientimit seksual dhe identitetit gjinor u bëri thirrje autoriteteve shqiptare të harmonizojnë ligjet dhe politikat me realitetet që përjeton komuniteti LGBTI, duke njohur stigmatizimin dhe diskriminimin që ata përjetojnë në arsim, kujdes shëndetësor, punësim dhe jetën e përditshme.

Raporti i monitorimit/ Koncesionet në shëndetësi, simbol të keqpërdorimit të fondeve publike dhe mungesës së transparencës

Koncesionet në shëndetësi kanë qenë një nga temat më të diskutuara dhe më të debatuara në opinionin publik shqiptar gjatë dekadës së fundit. Çështja nuk është e re, por rkthehet në vëmendje përmes një raporti të fundit të publikuar nga shoqata Together for Life , “MENAXHIMI DHE SFIDA E KONCESIONEVE NË SHËNDETËSI”, i cili hedh dritë mbi mënyrën e dhënies dhe zbatimit të këtyre kontratave PPP.

E ftuar në emisionin “Box to Box” në Svan TV, Alma Lahe menaxhere pranë TFL duke ju referuar të dhënave të raportit shprehet se rasti i koncesioneve në shëndetësi përfaqëson një shembull shqetësues të mungesës së transparencës, shkeljeve ligjore dhe mosmbrojtjes së interesit publik.

Sipas Lahes në vend që të përmirësojnë sistemin shëndetësor, këto koncesione kanë krijuar një barrë financiare të pajustifikuar për buxhetin e shtetit, ndërsa qytetarët nuk kanë përfituar në masën që u premtua.

“Për koncensionet në Shëndetësi nuk jemi ne të parët që po flasim dhe vijmë nëpërmjet këtij raporti. Është folur që me koncesionin e parë në 2015 që ishte check-up (Kontrolli Shëndetësor Bazë) dhe me tre koncesionet e tjera. Madje tre nga koncesionet janë në SPAK në hetim. Përveç Hemodializës, e cila nuk është në hetime, tre të tjerat janë në proces hetimi, madje njëra prej tyre është çuar në gjykatë për gjykim që është “Sterilizimi” dhe një nga të akuzuarit është edhe vetë ish ministri i Shëndetësisë,” thotë Lahe.

Një nga problematikat më serioze që shoqëron procesin e dhënies së koncesioneve në shëndetësi është mungesa sistematike e dokumentacionit zyrtar. Edhe pse sipas ligjit për të Drejtën e Informimit referuar prokurimeve publike dhe kontratave koncesionare, institucionet përgjegjëse janë të detyruara të publikojnë dhe vënë në dispozicion çdo informacion që lidhet me procedurat, kontratat dhe vlerësimet financiare të koncesioneve, në praktikë ky detyrim është shpërfillur.

“E tëra e ka rrjedhojën nga fillimi. Pra mënyra e konceptimit të koncesioneve. Ne në fakt ofrojmë një analizë të thelluar të koncesionit të Check-up. Përpos se kanë kaluar dhjetë vite për këtë koncesion dhe pak më pak për koncesionet e tjera ende sot e kësaj dite është shumë vështirë të gjesh informacion. Ligji për të Drejtën e Informimit kur i referohet Prokurimeve Publike dhe Koncesioneve PPP e kanë detyrim ligjor që institucionet përgjegjëse t’i kenë të tëra të publikuara, të tërë dokumentacionin, ndërkohë edhe sot po të hysh të kërkosh nuk i gjen, dhe kjo ishte në fakt sfida më e madhe me të cilën u përballëm. Që nga ideimi i vetë kontratave, procedurat që janë ndjekur për dhënien me koncesion, kontrata në vetëvete dhe pastaj pjesa tjetër e zbatimit të koncesioneve.”

Një tjetër problem madhor që theksohet në raport është fakti se nuk ka një pasqyrë të dhënash sesi zbatimi i këtyre koncesioneve ka ndikuar në popullatë.

“Problematika që ne kemi konstatuar është vërtet shumë e rëndë dhe nëse do të kishim edhe më shumë dokumentacione, pra dhe me ato që kemi arritur të sigurojmë , pra eksperti ka arritur të sigurojë edhe nëpërmjet rrugëve zyrtare sepse sigurisht janë zyrtare të gjitha dokumentet, vihet re që çdo procedurë ligjore. Legjislacioni është ndryshuar në mënyrë të përshpejtuar dhe pavarësisht ndryshimeve ligjore, përsëri në ndjeken e tërë procedurave janë shkelur të tërë bazat ligjore, i tërë legjislacioni. Dhe ajo që bie shumë në sy është që kuur është konceptuar i referohem Check –Up tërë barra, tërë risku i është lënë institucioneve publike. Ndërkohë fitimi është kujdesur shumë edhe në nëshkrimin e kontratës edhe në dokumentet për aplikim për check-up-in është kujdesur shumë autoriteti kontraktor, që në fakt duhet të mbrojë buxhetin e shtetit , duhet të mbrojë paratë tona, është kujdesur që të mbrojë fitimet e koncensionarit. Pra nëse aty është parashikuar një numër, që në fillimet e herës qëkur është bërë analiza pse ishte i nevojshëm koncesioni është marrë një numër prej 900 mijë qytetarësh që i përkasin grupmoshës 40-65 vjeç, këtë referuar Check-up nga të dhënat e INSTAT. Ndërkohë nuk është bërë një analizë e plotë sesi e kanë këta qasjen, a kryhen analiza nga qytetarët me vullnetin e tyre, si është niveli i sëmundshëmrisë në këto grupmosha, pra nuk ka një analizë të tillë. Ndërkohë që është marrë në mënyrë apriori dhe është thënë 475 mijë qytetarë do të bëjnë analizat çdo vit.”

Intervista e plotë:

Mungesë vullneti për rishikim apo anulim

“Tavani dhe dyshemeja. Në çfarë kuptimi? Nëse është më i vogël numri i kontrolleve, ti do të paguash edhe për ato që nuk janë kryer. Dhe nëse është më i lartë buxheti i shtetit është i detyruar , qoftë edhe 1 më tepër ta paguajë (1537 lekë). Dhe ndërkohë buxheti është në humbje. Që në fillim kur është lidhur kontrata dhe përzgjedhja e këtij koncesionari pra kësaj oferte është në kundërshtim me ligjin, sepse kjo ishte oferta më e lartë. Dhe pa snjë justifikim për njësi, për një kontroll bazë, një person që kryen analizat diferenca me dy operatorëve të parit dhe të dytit, që ngelën konkurrentë deri në fund është tek 238 lekë të reja për një individ. Nëse këtë do ta shumëzojmë për 450 mijë në vit dhe për 10 vite kuptohet sesa është humbja e shtetit në fund të këtij koncesionari. Dhe kjo pastaj vazhdon, pavarësisht shkeljeve të konstatuara, jo vetëm shkrimeve investigative, jo vetëm subjekteve politike që janë edhe ato autorët e denoncimit në SPAK të dy prej koncesionarëve dhe institucionet publike nuk kanë marrë masa as sot e kësaj dite, qoftë për rishikimin e kontratave. Pra nuk kemi transparencë, a janë parë këto kontrata, a janë rishikuar, ose për anulimin e tyre. Pra ne vazhdojmë të paguajmë dhe akoma për fatin e keq dhe pa transparencë në buxhetin afatmesëm deri në 2027 është parashikuar që check-up të vazhdojë, pavarësisht se ai mbaron sepse kohëzgjatja është 10-vjeçare, shto dhe kohën e pezullimit që ka pasur në periudhën e COVID prej disa muajsh,” tregon Lahe.

Gjatë COVID kompania koncesionare refuzonte të kryente analiza me argumentin se ishte ezauruar fondi i analizave që duhej të kryheshin.

“Edhe vetë koncesionari edhe vetë shteti duhej ta vinin direkt në funksion, tërë asetet e krijuara për check-upin duhej të viheshin në funksion të problemtikës që lindi. Ndërkohë që kjo nuk ndodhi . Dhe ne në ato vite kemi paguar pothuajse dyfishin e analizave që janë kryer. Pra numri i personave që kanë kryer check up-ka qenë shumë më i ulët sesa ai i parashikuar. Ndërkohë që buxheti i shtetit ka vazhduar t’i japë fonde koncesionarit sikur të kishte kryer 475 mijë kontrolle në vit.”

Koncesionet që duhet të ishin një mjet për të përmirësuar cilësinë e shërbimeve, janë kthyer në simbol të keqpërdorimit të fondeve publike dhe mungesës së kontrollit institucional.

Raportin e plotë e gjeni në linkun: https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2025/04/RAPORT_MENAXHIMI-DHE-SFIDA-E-KONCESIONEVE-PPP-NE-SHENDETESI-10.pdf

KLSH dhe TFL ngrenë alarm për rishikimin e kontratave PPP në Shëndetësi: Shpenzime të larta dhe mungesë transparence

Këto probleme reflektojnë një menaxhim joefikas të kontratave PPP në shëndetësi dhe kosto të larta për shërbime që nuk realizohen.

Koncesionet aktive në shëndetësi duke nisur nga ai i kontrollit bazë (check up) e deri tek ai i pajisjeve kirurgjikalë shfaqin ende sipas Kontrollit të Lartë të Shtetit problematika të cilat ndryshojnë nga rasti në rast.

Këto nisin nga kontrollet e pakryera por të faturuara, Tatimi mbi Vlerën e Shtuar i aplikuar por që në shëndetësi nuk gjen zbatim sipas kuadrit ligjor në fuqi apo edhe tejkalimi i parashikimit të shpenzimeve në disa kontrata të cilat duhet të mbulohen nga buxheti.

Gjetjet e Kontrollit të Shtetit në një auditim pranë Fondit të Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor (FSDKSH) shkojnë në një linjë me Raportin e i Monitorimit të Strategjisë Kombëtare të Shëndetësisë 2021-2030, i cili nënvizon se “mungesa e transparencës ka karakterizuar zbatimin e kontratave të Partneritetit Publik Privat (PPP) në shëndetësi, duke rritur shqetësimet mbi keqpërdorimin e fondeve publike.”

Po ashtu, theksi vihet ne koston e shërbimeve në këto vite rezultojnë me të larta nga sa janë parashikuar dhe nga buxheti është paguar edhe për shërbime të pakryera.

Deri tani procedurat e ndjekura nga strukturat e shëndetësisë në dhënien me koncesion të disa shërbimeve në formën e PPP kanë rezultuar, në rastin më të mirë, të dyshimta dhe, në rastin më të keq, korruptive dhe, në të gjitha rastet, është evidentuar kosto e lartë për fondet publike.

Specifikisht duke iu referuar viteve 2022 dhe 2023 për sa i përket ecurisë së koncesioneve tregojnë një mospërputhje mes buxheteve të planifikuara dhe shpenzimeve reale, duke ngritur shqetësime lidhur me menaxhimin e financave dhe eficencën e këtyre kontratave.

Shërbimi Check-Up tregoi një rritje të kostos për njësi në vitin 2022 dhe me pagesa për teste që nuk u kryen. Kjo tregon për një menaxhim joefektiv, pasi shpenzimet vazhdojnë të mbeten të paarsyetuara. Në sektorin e laboratorëve, kostoja për njësi u rrit në të dy vitet, ndërsa shërbimet e realizuara ishin më të ulëta se ato të planifikuara, duke sugjeruar mbikostime dhe mangësi në kontrollin financiar.

Për ecurinë e kontratës për sterilizimin e mjeteve kirurgjikale nuk ka asnjë informacion, çka ngre shqetësime për mungesën e transparencës në këtë koncesion.

Ndërkohë, në shërbimin e dializës, rënia e numrit të seancave të realizuara dhe rritja e kostos për njësi në vitet 2022 dhe 2023 tregon për mbingarkesa financiare, duke sugjeruar se burimet nuk po përdoren në mënyrë efektive.

Në përgjithësi, këto probleme reflektojnë një menaxhim joefikas të kontratave PPP në shëndetësi dhe kosto të larta për shërbime që nuk realizohen. Referuar gjetjeve të raportit edhe TFL ka rekomanduar marrjen e masave për rishikimin e mekanizmave të prokurimit, zhvillimin e politikave financiare më të qëndrueshme dhe vendosjen e një sistemi transparent raportimi për të siguruar menaxhim më të mirë të fondeve dhe mbulim efektiv të shërbimeve shëndetësore.

Gjetjet e KLSH

“Nga auditimi mbi financimin e Kontratës së Koncesionit të Kontrollit Mjekësor Bazë (KMB/Check-up), ka rezultuar se në vitin 2023, referuar projeksionit janë kryer pagesa në shumën 876,083 mijë lekë për 475,000 kontrolle të planifikuara, në një kohë që shërbimi i kontrollit mjekësor është kryer për 467,664 raste.

– Referuar të dhënave lidhur me financimin dhe likuidimin e shpenzimeve për Kontratën e Koncesionit “PPP-Kontrolli Mjekësor Bazë” dhe “PPP-Sterilizimi i pajisjeve mjekësore”, 5 është likuiduar me TVSH vlera e shpenzimeve të kryera për dhënien e këtyre shërbimeve, sipas përcaktimeve kontraktore. Përcaktimi i mënyrës së pagesës, është në kundërshtim me Ligjin nr. 125/2013 “Për koncesionet dhe PPP”, neni 27 “Përmbajtja e kontratës”, pika 1. Kryerja e pagesave sipas faturës së lëshuar nga koncesionari me TVSH, është në kundërshtim me Ligjin nr. 92/2014 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar në Republikën e Shqipërisë”, Kreu VIII, neni 51, germa “c” dhe Udhëzimin nr. 6, datë 30.01.2015 “Për TVSH-në në Republikën e Shqipërisë” neni 38 “Furnizimet e barnave dhe shërbimeve shëndetësore”.

– Lidhur me financimin e Kontratës Koncesionare nr. 1503/44, datë 10.02.2016 “Për ofrimin e hemodializës”, edhe për vitin 2023 pagesa e koncesionarit vijon të mos bëhet për shërbim të kryer, por për shërbim të faturuar, i cili përfshin likuidimin e rasteve të pakryera ose nën projeksion vjetor, si dhe të rasteve të realizuara mbi projeksion mujor, të secilës qendër dialize, konkretisht për 9,241 raste nën projeksion dhe 1,557 raste mbi projeksion, në shumën 103,527 mijë lekë.

Sipas të dhënave të vendosura në dispozicion nga FSDKSH, në lidhje me financimin e kontratave PPP, ka rezultuar se në tre kontrata, vlera e financimit vjetor, si dhe parashikimet e financimit të tyre në PBA 2023-2025, janë përtej mbështetjes buxhetore të parashikuar për zbatimin e tyre” thuhet në raport.

Rekomandimet e KLSH

FSDKSH, në rolin e përfaqësuesit në lidhjen e Kontratave koncensionare në bashkëpunim me MSHMS në cilësinë e autoritetit kontraktor: – të marrë masat për përgatitjen e një relacioni argumentues të detajuar për MSHMS, e cila në bashkëpunim me Shoqëritë Koncesionare të gjykojnë dhe vlerësojnë mbi mundësinë reale të rishikimit të kushteve të kontratës, me qëllim kjo eliminimin e pagesave për shërbim të pakryer, si dhe kthimin në ligjshmëri dhe ndërprerjen e pagesave të TVSH-së, për shërbime të përjashtuara nga ky lloj tatimi, duke synuar përdorimin e fondeve publike me efektivitet, eficencë dhe ekonomicitet.

– Të vlerësoj mundësinë e negocimit të kontratës koncesionare nr.1503/44, datë 10.02.2016 “Për shërbimin e hemodializës në pesë qendra pranë Spitaleve Rajonale të Vlorës, Shkodrës, Elbasanit, Korçës dhe Lezhës”, për rishikimin e projeksionit sipas rajoneve në bazë të historikut, që disponon MSHMS dhe FSDKSH.

FSDKSH në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale të marrin masa duke ngritur grupe pune me qëllim kryerjen e rishikimeve të përmbajtjes së gjithë paketave (vizitat, ekzaminimet, trajtimet mjekësore si dhe rillogaritjen e çmimeve përkatëse) në kushtet e ndryshimeve të vazhdueshme prej vitit 2020 deri 2024 nga momenti i hartimit apo rishikimit të tyre, si dhe monitorimin e kontratave PPP, me qëllim ndjekjen dhe disiplinimin e shpenzimeve, përdorimin me efektivitet të fondeve, të cilat rezultojnë me tendencë në rritje nga viti në vit, jo vetëm si rezultat i rritjes së rasteve, por dhe si rezultat i rritjes së kostove të shërbimit për pacient, duke tejkaluar mbështetjen buxhetore të parashikuar në kontratat koncesionare.

Gjithashtu, nga FSDKSH dhe MSHMS, në bashkëpunim me Ministrinë e Financave dhe Ekonomisë, të merren masa për sigurimin e mbështetjes buxhetore për financimin e këtyre shërbimeve jetike për popullatën, në masën e duhur dhe në vijimësi.

Raport i OECD-së, Bardhi: Reflektim i buxhetit të ulët në sektorin e shëndetësisë

TFL prej 15 vitesh ka ngritur zërin, ka raportuar për buxhetin e pamjaftueshëm dhe të ulët në sektorin e shëndetësisë.

Shqipëria ka shpenzimet shëndetësore për frymë më të ulëtat në rajon dhe Europë.

Një raport i OECD-së që bazohet në të dhënat e vitit 2022, e rendit vendin tonë të fundit me një nivel shpenzimesh shëndetësore 734 Euro për frymë.

Për eksperten e çështjeve të shëndetësisë, Eglantina Bardhi, kjo situatë është reflektim i një buxheti të ulët në këtë sektor.

Eglantina Bardhi: Ne prej 15 vitesh kemi ngritur zërin, kemi raportuar një buxhet të pamjaftueshëm dhe të ulët per sektorin e shëndetësisë. Ne kemi një buxhet më pak se 3% të GDP-së.

Keqfinancimi i sektorit të shëndetësisë për Bardhin sjell pasoja të drejtpërdrejta tek pacientët.

Eglantina Bardhi: Ka pamjaftueshmëri fondesh per t’u trajtuar sipas protokolleve. Pacientët janë të detyruar të paguajnë nga xhepi i tyre për të patur shërbime më cilësore.

Që shërbimi ndaj qytetarëve të përmirësohet, kërkohet të paktën dyfishim i buxhetit.

Eglantina Bardhi: Që të plotësohet një paketë bazë, duhet të jetë dy herë më shumë, tre.

Për vitin 2025, buxheti për Ministrinë e Shëndetësisë së bashku me atë të mbrojtjes sociale është rritur me 5% duke shkuar në 103 miliardë e 375 milionë Lekësh, 12.57% e buxhetit ose 3.94% e Prodhimit të Brendshëm Bruto.

OECD konfirmon: Shqipëria me shpenzimet më të ulëta shëndetësore për frymë në rajon dhe Europë

TFL prej vitesh ka denoncuar përmes raporteve mungesën e fondeve të mjaftueshme për Shëndetësinë

OECD: Shqipëria me shpenzimet më të ulëta shëndetësore për frymë në Europë

Në vitin 2022 shteti Shteti Shqiptar Buxhetoi dhe Shpenzoi vetëm 734 euro për banorë (për frymë). Niveli më i ulët në Europë sipas raportit të fundit të Organizata për bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD) mbi gjendjen shëndetësore në Europë më 2024.

Fatkeqësisht gati 5 herë më të ulëta se mesatarja e BE-së prej 3,533 euro.

OECD: Të fundit edhe në rajon

Në të njëjtin raport, OECD raporton se:

Mali i Zi shpenzon 217% më shumë se Shqipëria, ose 1.593 euro për frymë në vit.

Serbia shpenzon 207% më shumë se Shqipëria, ose 1.517 euro për frymë në vit.

Maqedonia e Veriut shpenzon 56% më shumë se Shqipëria, ose 1.142 euro për frymë në vit.

Bosnjë-Hercegovina shpenzon 46% më shumë se Shqipëria, ose 1.072 euro për frymë në vit.

Turqia shpenzon 36% më shumë se Shqipëria, ose 1.000 euro për frymë në vit.

Po ta krahasojmë me mesataren e Bashkimit Europian, ajo është 481% më shumë se në Shqipëri, ose 3.533 euro për frymë në vit.

Të dhënat e raportit “Transparenca dhe llogaridhënia në sektorin e shëndetësisë në Shqipëri”, publikuar nga Together for Life

Fakt i evidentuar edhe në Raportin e Monitorimit të shpenzimeve të sektorit të shëndetësisë dhe mbrojtjes sociale për vitin 2023, realizuar nga shoqata Together For Life në kuadër të projektit “Transparenca dhe llogaridhënia në sektorin e shëndetësisë në Shqipëri”, mbështetur nga NED– National Endowement for Democracy.

Buxheti i shëndetësisë dhe mbrojtjes sociale në përqindje ndaj PBB rezulton në rënie në vitin 2022 krahasuar kjo me dy vite më parë, rënie kjo pjesërisht e shpjegueshme prej faktit që në vitet 2020-2021 buxheti për sektorin e shëndetësisë pësoi rritje më të madhe se normalisht për të financuar shpenzimet e lidhura me menaxhimin e pandemisë së shkaktuar nga virusi i SARS COV-2 (COVID-19). Sa i përket buxhetit të shëndetësisë dhe mbrojtjes sociale në raport me shpenzimet e përgjithshme publike, ruhet një nivel mesatar prej 12.5%. Ajo që bie në sy është fakti që në vitin 2022 shpenzimet faktike të MSHMS shkojnë në nivelin 12%, në të njëjtin nivel si në vitin 2017, pavarësisht rritjes në vlerë nominale të trendit të shpenzimeve.

Nëse do të analizojmë vetëm sektorin e shëndetësisë, shpenzimet në përqindje ndaj PBB në vite luhaten në intervalin 2.9%-3.4%, me një mesatare prej 3.1% të PBB. Ndërkohë, shpenzimet e shëndetësisë ndaj shpenzimeve të përgjithshme publike përgjatë periudhës 2017-2022 rezultojnë në masën 10.1%. Në këtë mesatare është përjashtuar viti 2021, i cili rezulton me shpenzime të larta (one off) për shkak të menaxhimit të situatës pandemike të shkaktuar në vend nga virusi SARS COV 2.

Shpenzimet faktike në vite sipas programeve kryesore buxhetore të MSHMS paraqiten në grafikun e mëposhtëm. Ajo që vihet re është trendi në rënie i shpenzimeve për kujdesin parësor, kombinuar me trendin në rritje të shpenzimeve për shëndetin publik dhe atë dytësor. Sa i përket shpenzimeve të lidhura me mbrojtjen sociale, konstatohet që ruhet një trend normal përgjatë kësaj kohe, me mesatarisht 38.1% të buxhetit total të MSHMS.

Krahasuar me Rajonin, shpenzimet në sektorin e shëndetësisë për Shqipërinë në raport me shpenzimet e përgjithshme publike rezultojnë më të ulëtat me mesatarisht 10.1% përgjatë periudhës 2016-2021, ndërkohë që kryeson listën e vendeve të rajonit me shpenzimet më të larta për shëndetësinë Mali i Zi.

Ndërkohë, referuar treguesit tjetër të shpenzimeve të shëndetësisë në raport me produktin e brendshëm bruto (GDP), Shqipëria vijon të mbetet e fundit në rajon me një nivel mesatar prej rreth 3% ndaj PBB. Vendet e tjera të rajonit kanë një nivel të lartë të shpenzimeve të shëndetësisë në raport me PBB duke arritur në nivel mbi 5.5% e PBB.

Vërejmë se pavarësisht rritjes së buxhetit në vlerë nominale në vite, shëndetësia në Shqipëri vijon të mbetet prapa krahasuar edhe me rajonin, gjë që dëshmohet nga pesha e vogël që kanë shpenzimet e shëndetësisë në shpenzimet e përgjithshme publike dhe në Produktin e Brendshëm Bruto.

Në këto kushte qytetarët shqiptarë detyrohen të paguajnë shuma të larta nga të ardhurat e tyre vetjake për të zgjidhur problemet e tyre shëndetësore jashtë mbulimit që ofrojnë skemat shëndetësore dhe slloganeve të shëndetësisë falas.

Shërbimi shëndetësor, shqiptarët më të shqetësuarit, nuk arrijnë të përballojnë shpenzimet

Shqiptaret janë më të shqetësuarit në Rajon për kostot e larta të shërbimeve shëndetësore sipas anketës së fundit të “Security Metër” të zhvilluar në 6 vendet e Rajonit nga Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal (RCC).

Të dhënat tregojnë se 24% e shqiptarëve janë shumë të shqetësuar, pasi nuk arrijnë të përballojnë financiarisht kujdesin shëndetësor rutinë dhe mjekimet e nevojshme. Ky shqetësim është më i ulët në Bosnje (16%), Kosovë (9%), Maqedoninë e Veriut (16%), Mal të Zi (20%) dhe Serbi (20%). Në përgjithësi, më shumë se gjysma e qytetarëve në Rajon (53%) ndihen të pasigurt financiarisht përballë shpenzimeve shëndetësore.

Shqetësimet e larta tek shqiptarët lidhen kryesisht me të ardhurat e ulëta dhe mungesën e mbështetjes nga shteti për rimbursimin e medikamenteve. Pacientët me sëmundje kronike dhe të rralla detyrohen të paguajnë nga xhepi për terapitë e tyre, pasi shumë prej tyre nuk përfshihen në listat e rimbursimit.

Ndërkohë që nevojat për shërbime spitalore rriten si pasojë e plakjes së popullsisë dhe shtimit të rasteve me sëmundje kronike, buxheti për shëndetësinë po tkurret. Në dhjetor 2024, fondi i Ministrisë së Shëndetësisë u shkurtua me 2.3 miliardë lekë (3%), duke e çuar totalin e shpenzimeve për shëndetësinë në 75.9 miliardë lekë, nga 77.9 miliardë lekë të miratuara më herët.

Rritja e buxhetit për shëndetësinë është më e ngadaltë krahasuar me rritjen e shpenzimeve të përgjithshme buxhetore. Në vitin 2025, buxheti i përgjithshëm parashikohet të arrijë në 822 miliardë lekë (8.2 miliardë euro), ndërsa fondi për Ministrinë e Shëndetësisë do të jetë 80.7 miliardë lekë, që përfaqëson vetëm 9.8% të shpenzimeve të përgjithshme, krahasuar me 10.1% në vitin 2024 dhe 10.7% në vitin 2021.

Spitalet publike, për shkak të mungesës së pajisjeve të avancuara si “Pet skaneri” për diagnostikimin e sëmundjeve në fazat e hershme, nuk arrijnë të ofrojnë shërbime të specializuara. Si pasojë, shumë pacientë, sidomos ata me sëmundje të rralla dhe neoplazma, janë të detyruar të kërkojnë trajtim jashtë vendit, duke gjeneruar shpenzime të larta për ekonominë dhe duke vënë në rrezik shëndetin e popullatës.

Në dekadën e fundit, fondet për shëndetësinë janë shpërndarë shpesh në investime jo-eficiente, ndërkohë që rimbursimi i barnave ka mbetur i pandryshuar dhe pajisjet mjekësore të nevojshme janë të kufizuara. Ndërkohë, shumë vende të tjera të Rajonit, si Kosova, kanë investuar në pajisje moderne, duke u ofruar qytetarëve një standard më të mirë të shërbimeve shëndetësore.

Mungesa e fondeve rrezikon kujdesin shëndetësor në shtëpi për të moshuarit

Sipas një raporti të organizatës “Together for Life”, më shumë se një e treta e të moshuarve ka nevojë për kujdes shëndetësor në banesë, ndërsa ky numër pritet të rritet ndjeshëm për shkak të plakjes së popullsisë shqiptare.

Në vitin 2021, për herë të parë në Shqipëri, u pilotua një tipologji e re shërbimi në disa qendra shëndetësore në Fier dhe Dibër, i quajtur “Kujdesi Shëndetësor në Banesë” (KSHB). Ky shërbim u mundësua nga projekti “Shëndet për të Gjithë” (HAP) me mbështetjen financiare të Agjencisë Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim.

Me ndihmën e projektit HAP, deri më tani janë përfshirë në këtë skemë 120 qendra shëndetësore në 18 Njësi Vendore të Kujdesit Shëndetësor. Megjithatë, ndërsa periudha e pilotimit po mbyllet, organizata “Together for Life” ngre shqetësimin se Ministria e Shëndetësisë nuk ka parashikuar mjaftueshëm fonde për mbulimin e plotë të kostove të këtij shërbimi.

“Që prej vitit 2021, kur ka filluar pilotimi i shërbimit shëndetësor në banesa, dhe deri më sot, Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale nuk ka parashikuar asnjë fond të dedikuar për këtë shërbim, përveç mbulimit të pagave të stafit mjekësor që e ofron këtë shërbim,” thuhet në raportin e TFL-së.

“Kështu krijohet përshtypja se, deri tani, Ministria e Shëndetësisë ia ka ngarkuar barrën financiare donatorëve, konkretisht qeverisë zvicerane, nëpërmjet projektit HAP,” shton raporti.

Rreth 35% e personave mbi moshën 70 vjeç përballen me probleme të lëvizshmërisë, ndërsa kjo shifër rritet ndjeshëm për ata mbi 85 vjeç. Sëmundjet si artriti, osteoporoza, goditjet në tru dhe parkinsoni janë ndër shkaqet kryesore të palëvizshmërisë.

“Nga përllogaritjet e kryera nga programi ‘Shëndet për të Gjithë’ (HAP), vlerësohet se në Shqipëri rreth 15 mijë deri në 20 mijë pacientë të invalidizuar kanë nevojë për shërbim në banesë,” thuhet më tej në raportin e TFL.

Organizata thekson se megjithëse shërbimi shëndetësor në banesë po shtrihet në të gjithë vendin, mungesa e buxhetimit të qëndrueshëm nga Ministria e Shëndetësisë rrezikon cilësinë e shërbimit.

Kostot e transportit, mungesa e pajisjeve mjekësore dhe materialeve të nevojshme, si dhe ngarkesa e lartë e punës, janë ndër sfidat kryesore me të cilat përballen infermierët.

“Ngarkesa e punës për një infermier varion nga 15 deri në 100 pacientë në muaj për t’u vizituar në banesat e tyre, ndërsa shumë prej infermierëve duhet të mbulojnë vetë kostot e transportit dhe pajisjeve të nevojshme,” evidenton raporti.

Të dhënat e mbledhura nga fokus-grupet me infermierë dhe familjarë të të moshuarve tregojnë gjithashtu se pensionet e ulëta dhe varfëria i lënë të moshuarit pa mbështetje adekuate shoqërore dhe ekonomike.

“Pensionet, me gjithë rritjet e përvitshme, mbeten të ulëta dhe të pamjaftueshme për mbulimin e nevojave bazë të pensionistëve,” shkruhet në raport.

“Varfëria i bën të moshuarit të ndihen të përjashtuar nga shoqëria, gjë që rëndon më tej situatën e tyre ekonomike, sociale dhe shëndetësore, veçanërisht për ata që jetojnë vetëm dhe nuk kanë mbështetje të mjaftueshme nga familjarët,” theksojnë autorët e raportit.

Rezultatet tregojnë gjithashtu se, përveç pamundësisë fizike, shumë të moshuar nuk mund të përballojnë financiarisht udhëtimet deri te qendrat shëndetësore.

“Sipas të dhënave të HAP, vetëm 8.9% e pacientëve të invalidizuar raportuan se mund të vizitonin qendrat shëndetësore pa ndihmë,” përfundon raporti./reporter.al

Bashkia Kukës me performancën më të dobët në menaxhimin financiar dhe llogaridhënien

Shoqata “Together for Life” shpreh shqetësim mbi raportin e monitorimit “Qytetarët të parët: Bashkë për një qeverisje vendore transparente!”, i cili zbulon një rënie të vazhdueshme në menaxhimin financiar, llogaridhënien dhe ofrimin e shërbimeve të pushtetit vendor.

Raporti i Monitorimit analizon shpenzimet e kryera (faktike) nga Bashkia Kukës për gjashtëmujorin e parë të vitit 2024 (Janar – Qershor), sipas zërave të shpenzimeve dhe produkteve/projekteve të investimeve publike krahasuar me planifikimin fillestar të buxhetit të miratuar nga Këshilli Bashkiak për vitin 2024 dhe shqyrton arritjet e Bashkisë Kukës në drejtim të realizimit të objektivave të përcaktuara në buxhetin 2024, nën lupën e transparencës dhe llogaridhënies së këtyre rezultateve ndaj të gjitha palëve të interesuara, në mënyrë të veçantë ndaj qytetarëve dhe nevojave të tyre

Bashkia Kukës renditet ndër Bashkitë me rënien më të madhe të ardhurave krahas bashkisë Belsh, Skrapar dhe Memaliaj (mbi 20% rënie), referuar Raportit 2023 Financat Publike Vendore publikuar nga Ministria e Financave.

9 bashki nga totali kanë patur një rënie të shpenzimeve në vitin 2023 në raport me shpenzimet e realizuara në vitin 2022.

Ndër bashkitë me rënien më të madhe të shpenzimeve janë renditur bashkitë Kukës, Roskovec dhe Konispol, me rënie 10 -11% në krahasim me një vit më parë. Në këtë raport, si dhe në dokumentat buxhetor të Bashkisë Kukës mungojnë analizat mbi shkaqet e kësaj performance dhe masat e marra për përmirësimin e saj.

Buxheti total i Bashkisë Kukës rezulton i planifikuar në masën 1.612 miliardë lekë dhe parashikohet të shpenzohet kryesisht për:

pagesat sociale si strehimi social, ndihma ekonomike dhe pagesa e paaftësisë në masën
22%;
(për shërbimet komunitare në masën 17%;
dhe për shpenzime administrative të bashkisë në masën 16%.

Referuar natyrës së shpenzimeve buxheti i Bashkisë Kukës planifikohet të shpenzohet si vijon:

56% për shpenzime operative, mirëmbajtje, pagesa sociale dhe shërbime të ndryshme;
34% për paga dhe sigurime shoqërore për administratën e bashkisë dhe njësive administrative;
dhe vetëm 10% e këtij buxheti i dedikohet investimeve publike të nevojshme për të përmirësuar cilësinë e jetës së qytetarëve.

Pavarësisht se objektivat e vendosur në dokumentin buxhetor afatmesëm rezultojnë të formuluar mirë dhe adresojnë nevojat dhe problematikat e bashkisë Kukës, është e vështirë të gjesh më tej në dokumentin buxhetor afatmesëm produkte konkrete për çdo program buxhetor dhe tregues performance të matshëm për të vlerësuar se si këto objektiva do të arrihen përmes buxhetit të planifikuar për vitin 2024. Cilësia e planifikimit buxhetor afatmesëm të Bashkisë Kukës rezulton e dobët dhe jo në përputhje me parashikimet ligjore dhe nënligjore të fushës së menaxhimit të sistemit buxhetor në Republikën e Shqipërisë.

Kjo cilësi e dobët përkthehet në mungesë informacioni dhe transparance për qytetarët e Bashkisë Kukës mbi eficiencën dhe efektivitetin e përdorimit të fondeve publike në drejtim të adresimit të nevojave dhe prioriteteve të zonës. Informacioni i disponueshëm për çdo program buxhetor është i mbështetur në shpenzime dhe shumë pak në produkte. Dhe, në rastet kur është bërë përpjekje për të identifikuar produkte, ato në realitet përfaqësojnë shpenzime sipas natyrës ekonomike dhe jo rezultate konkrete të pritshme.

Në raport theksohet se ”informacioni zyrtar i publikuar nga Bashkia Kukës për pjesën e planifikimit, zbatimit dhe monitorimit të buxhetit për vitin 2024 rezulton i kufizuar, me cilësi të dobët dhe analiza bazike financiare. Raportet e publikuara të lidhura me Planifikimin Buxhetor Afatmesëm, Buxhetin dhe Monitorimin 4-mujor të tij rezultojnë ushtrime teorike e pa përmbajtje thelbësore, duke ndikuar në nivelin e transparencës në tërësi sa i përket procesit të buxhetimit të ndjekur nga Bashkia Kukës në të gjitha hallkat e tij.”

Sipas raportit, të ardhurat e Bashkisë Kukës rezultojnë të kufizuara me mesatarisht 9%, ndaj totalit të buxhetit të Bashkisë, ndërkohë që varësia nga buxheti qendror rezulton jetike për të mundësuar që të përmbushen funksionet bazë dhe ato të deleguara të pushtetit qëndror.

Kjo prirje shqetësuese nxjerr në pah nevojën urgjente për reforma, rritjen e mbikëqyrjes dhe përmirësimin e kontrolleve financiare për të rikthyer besimin e publikut në qeverisjen vendore.

Raportin e plotë e gjeni:https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2024/11/Raporti-Monitorimi-Buxheti-2024-B.Kukes_.pdf

*Raporti i monitorimi është përgatitur në kuadër të projektit “Qytetarët të parët: Bashkë për një qeverisje vendore transparente!”, zbatuar nga Shoqata Together for Life, me mbështetje nga skema e granteve “BAT-Shoqëria Civile”, e zbatuar nga Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim IDM Albania, në partneritet me Qendrën për Kërkim dhe Politikë-bërje (QKPM) dhe Faktoje, mbështetur financiarisht nga European Union in Albania.

Raporti: Buxheti 2023 për shëndetësinë dhe mbrojtjes sociale, më i ulëti në gjashtë vitet e fundit

Buxheti i shëndetësisë dhe mbrojtjes sociale për vitin 2023 shënon nivelin më të ulët prej 2017 në vlerë nominale dhe në përqindje ndaj Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB), duke rezultuar në vetëm 3.3% të PBB dhe duke zënë 11.3% të shpenzimeve të përgjithshme publike.

Kjo ulje e buxhetit për shëndetësinë dhe mbrojtjen sociale dëshmon që prioritetet e Qeverisë gjatë vitit 2023 janë zhvendosur nga ky sektor në fusha të tjera. Më i ‘godituri’ nga politikat buxhetore të Qeverisë duket shëndetësia, shpenzimet për të cilën gjatë viti 2023 rezultuan në 2.8% ndaj PBB, niveli më i ulët i shpenzimeve për këtë sektor në 6 vitet e fundit.

Edhe brenda buxhetit të shëndetësisë vërehen zhvendosje të pajustifikuara të prioriteteve, nga projektet për investime në infrastrukturë në programin ‘Shërbime të kujdesit parësor’, tek ato për furnizim dhe vendosje pajisjesh, ku 90% e fondit është përdorur për pajisje kompjuterike dhe vetëm 10% për pajisje për laboratorët e higjienës.

Këto janë disa nga gjetjet e Raportit “Monitorimi i Shpenzimeve të sektorit të Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale për vitin 2023”, i realizuar nga shoqata Together for Life, në kuadër të projektit “Transparenca dhe llogaridhënia në sektorin e shëndetësisë në Shqipëri”, mbështetur nga NED – National Endowement for Democracy.

Rishikimi i buxhetit në mes të vitit buxhetor 2023, rezulton me zhvendosje të ndjeshme të burimeve financiare nga politikat shëndetësore në ato të mbrojtjes sociale, ku bie në sy ulja e paarsyetuar e buxhetit në programin Shërbimet e Kujdesit Parësor në vlerën 1.4 miliard lekë, thekson Raporti, i cili mbështetet në analizimin e të dhënave të publikuara nga Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale (MSHMS) dhe nga Ministria e Financave.

Sipas Raportit cilësia e të dhënave të publikuara nga institucionet vazhdon të jetë e dobët dhe shoqërohet me mungesë të theksuar transparence në përdorimin e fondeve buxhetore.

Raporti po ashtu evidenton:

Mungesë e informacionit të detajuar dhe analizës për ecurinë e kontratave koncesionare;
Të dhëna të kufizuara rreth kategorive të pacientëve që përfitojnë barna të rimbursuara, duke e pamundësuar analizimin e eficencës dhe efektivitetit të përdorimit të fondeve publike në raport me cilësinë e barnave të rimbursueshme;
Mungesë informacioni mbi gjendjen e spitaleve rajonale dhe nevojat e tyre për ndërhyrje me qellim analizimin e rezultateve dhe eficensës së investimeve në to gjatë vitit 2023;
Mungesë qëndrueshmërie mes sasisë së planifikuar të indikatorëve dhe realizimit të tyre, duke vënë në dyshim analizimin dhe planifikimin e kostos reale të disa produkteve;
Mungesë transparence në raportimin dhe analizimin e të dhënave në pjesën më të madhe të zërave buxhetorë të planifikuar, rishikuar dhe realizuar.

TFL prej tre vitesh monitoron dhe prodhon raporte vjetore rreth shpenzimeve buxhetore të MSHMS, në kuadër të misionit të saj për rritjen e transparencës dhe llogaridhënies së institucioneve publike. Raporti i fundit evidenton faktin se MSHMS vazhdon të shfaqi probleme me planifikimin e buxhetit, veçanërisht në drejtim të konsolidimit të të dhënave.

Raporti del në përfundimin se derisa MSHMS të mos i shoqërojë të dhënat e publikuara me një analizë të kostimit të produkteve dhe të rezultateve të shpenzimeve, deklarimet për përmirësimin e cilësisë së shërbimeve shëndetësore në Shqipëri do të vazhdojnë të vihen në dyshim.

Është e qartë se, për të arritur përmirësime reale në sektorin e shëndetësisë dhe të mbrojtes sociale, institucionet duhet të fokusohet në rritjen e transparencës dhe përgjegjshmërisë në planifikimin dhe shpenzimin e fondeve publike.

Për të klikuar raportin e plotë në Shqip, klikoni link-un: Monitorimi-i-shpenzimeve-te-sektorit-te-shendetesise-dhe-mbrojtjes-sociale-per-vitin-2023.pdf (togetherforlife.org.al)

To read the full report in English, click on the link: Healthcare-and-Social-Protection-Sectors-expenditures-Monitoring-Report-for-the-Year-2023.pdf (togetherforlife.org.al)

Pagesat informale janë tipike për punonjësit në sistemin shëndetësor shqiptar

Prioritet strategjik i skemës së kujdesit shëndetësor është mbulimi universal i popullatës me shërbim shëndetësor. Mbulimi universal me shërbim shëndetësor do të thotë që të gjitha kategoritë e popullsisë të kenë akses të barabartë në shërbimet shëndetësore të ofruara në vend në nivel parësor dhe spitalor.

Studimet e ndryshme kanë konkluduar që pagesat informale janë tipike për punonjësit në sistemin shëndetësor shqiptar¹. Kjo mbështetet dhe nga fakti që në raportin e fundit të progres raportit të Komisionit Europian për Shqipërinë citohet që “ekonomia informale në Shqipëri vazhdon të mbetet e lartë dhe është kryesisht e mbështetur në pagesat me para në dorë”.²

Në Shqipëri, 41.6% e popullsisë kanë një standard jetese në prag të varfërisë dhe për pasojë nuk arrijnë të përballojnë një jetese normale me të ardhurat që kanë, ku primare mbetet ushqimi dhe kujdesi shëndetësor. Skema e kujdesit shëndetësor nuk ofron mbështetje apo përjashtime për familjet me të ardhura të ulëta, të cilat shoqëruar dhe me faktorin tjetër të nivelit të lartë të pagesave nga xhepi që bëhen për shëndetësinë në masën 56%, dëshmojnë që mbulimi financiar i skemës së kujdesit shëndetësor rezulton i dobët dhe jo universal sikurse synohet.

Rreziku për të qenë i varfër ose përjashtimi social i referohet individëve që janë në rrezik për të qenë të varfër, ose thellësisht të privuar materialisht, ose që jetojnë në familje me intensitet shumë të ulët në punësim.

Në vitin 2022, ky tregues është vlerësuar 41,6 %, kundrejt 43,9 % vlerësuar në vitin 2021.

Krahasuar me mesataren e EU e cila rezulton në 21.6%, Shqipëria shënjon një përkeqësim të treguesit për vitin 2022 duke rezultuar në nivelin 41.6%, duke tejkaluar dhe Rumaninë e cila renditet në krye të listës së vendeve të EU me shkallën më të lartë të rrezikut për të qenë i varfër ose i përjashtuar social në masën 34.4%.

Krahasuar me Rajonin, shpenzimet publike në shëndetësi në Shqipëri rezultojnë më të ulëtat.

Skema nuk arrin të ofrojë mbulim universal sikurse synon në prioritetet strategjike. Përkundrazi, niveli i lartë i informalitetit të ekonomisë, shoqëruar nga pagesat e larta informale në sektor shëndetësor, bëjnë që barra më e rëndë të bjerë mbi familjet e varfëra.

Ky artikull është pjesë e raportit “FONDI I SIGURIMIT TË DETYRUESHËM TË KUJDESIT SHËNDETËSOR: A mbulon skema nevojat reale për kujdes shëndetësor?” zhvilluar dhe publikuar nga shoqata Together for Life në kuadër të projektit “Transparenca dhe Llogaridhënia në Sektorin e Shëndetësisë” mbështetur nga NED – National Endowment for Democracy. Për më tepër: https://www.togetherforlife.org.al/wp-content/uploads/2024/03/Raport_A-mbulon-Skema-nevojat-reale-per-kujdes-shendetesor.pdf

Can people afford to pay in Albania, New evidence on financial protection in Albania/ Tomini.S and Tomini.F (2020) ↩︎
Albania 2022 Report/EU Commission Paper/2022/faqe 6 ↩︎

Raporte

Recent Posts

Recent Comments

Cause Categories

Latest Posts

RRETH NESH

TOGETHER AGAINST CORRUPTION